wzór wzór odmiany

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Marc/1833
• Desz/1846
• Szt/1854
• Mał/1863
• Oż/1883
• KarłT/1885
• Lor/1907
• Kon/1920
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• ZwO/1924

Formę pierwszą dzieląc na trzy wzory. Że wzór pierwszy obejmuie spadkowanie imion mężczyzn: drugi zwierząt: trzeci rzeczy nieżywotnych rodzaju męzkiego.

Podział więc przyrodzony wzorów będzie następny: Wzór I. Na imiona męzkie o twardych spółgłoskach b, d, f, ł, m, n, p, r, s, t, w, z. [...] Wzór II. Także męskiego rodzaju na spółgłoski miękkie i zmiękczone [...] III. Żeńskiego rodzaju kończących się na a [...] IV. podobnych jak w poprzednim wzorze [....] V. Rodzaju żeńskiego na c, cz, l... [...] VI. Na imiona rodzaju nijakiego zywotne zakończenia ę. VII. Na też imiona podobnégoz poprzedzającému zakończenia, ale niezywotne. VIII. Imiona rodzaju nijakiego zakończonych na o s poprzedzającą twardą spółgłoską. IX. Imion rodzaju nijakiego zakończonych na o s poprzedzającemi spółgłoskami c, cz, ch, k lub e s poprzedzającemi miękkiemi lub zmiękczonemi spółgłoskami.

Niektórzy w imionach przymiotno-rzeczownych żonom po mężach dawanych, zakończają przypadek VII, l. m., na: ach, co już wyszczególniono we wzorach przypadkowania deklinacyi V.

W pierwszym wzorze (ryba) podajemy źródłosłów z końcową spółgłoską twardą. W drugim (bania) — ze spółgłoską miękką (ń).

Niepodobna mi tu przy wzorach umieszczać niezmierną moc wyrazów wszystkich, które zebrałem do każdego prawidła służących.

Tu szczególniej uważać trzeba na pierwiastki tego wzoru bardzo bogatego, w odmiany. Te pierwiastki, Bor, bior, czar, dar, zor, ozor, mir, mor, mur, nur, por, pur, gor, tor, twor, swar, żar, żer, ser, syr i t. d. przybierają głosówki rozmaite, tworzą 300 rzeczowników tutaj.

Ten wzór takoż zawiera blizko 300 rzeczowników składanych i pojedynczych, bardzo dobitnych i urozmaiconych a w użyciu i w wymowie bardzo łatwych dla każdego.

Klasa lepiéj: Gromada, Rzęd, Szereg, Wzór. (W każdym razie giermanizmem jest pisanie: A-klasa, I-klasa i t.d. Po polsku powinno się mówić: klasa A, klasa I i t.d.).

Wzory odmiany czasowników prawidłowych.

I. klasa: chamar wołać: [...].

Wyjątkowo odmienia się podług tego wzoru w liczbie pojed. także syn; ale VII przyp. liczby pojed. brzmi także w synie.

Wzory odmiany czasowników.

§ 115. Wzór I pleść, źródłosłów plet.

Literacka odmiana warszawska: pleć pielę pielesz pełła nie opiera się na języku ludowym, gdzie tego typu niema nigdzie; jest to typ wytworzony sztucznie na Mazowszu na wzór przejętego z Małopolski typu mleć mielę mielesz mełła.

Ale w k.-sł. mamy przeważnie wedle tamtego liczniejszego wzoru, który się stał iteratywnym typem.

WZORY. — Niżej podane wzory uwydatnią lepiej powyższe objaśnienie:

Liczba pojedyńcza: (numero singular)

Przypadek 1-y — o campo — pole [...]