Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

długość samogłosek

Język: polski

Cytaty

Nauka pokazująca, ile czasu łożyć trzeba na wymówienie zgłosek jakiego wyrazu, zowie się Iloczasem. Nauka ta należy do wymawiania, bo składa znaczną część harmonii, gdy jéj prawidła będą zachowane. Kładziemy tu ważniejsze, zachowując sobie na końcu grammatyki obszérniejszy wykład o iloczasie polskim, gdzie téż wskażemy różnicę między tymże iloczasem, a przyciskiem czyli akcentem, który lubo w językach starożytnych jak np.: greckim i łacińskim nie ma wpływu na iloczas, w polskim jednakże równie jak w innych żyjących językach stanowi długość samogłoski na którą pada.

[…] Oznaczámy w gramatyce łacińskiéj łukiem otwartym do góry, położonym nad samogłoską, jéj krótkość, kréską zaś poziomą nad samogłoską jéj długość […].

Długość samogłosek najstosowniéj nie czapeczką (â î û), ale prozodyjnym znakiem daje się wyrażać: ā ī ū.

§ 35. Długość samogłosek. Samogłoski w języku polskim wymawiają się dzisiaj wszystkie z jednakową długością; dla tego niema w wyrazach zgłosek krótkich i długich, wszystkie pod względem iloczasu w języku polskim są sobie równe.

Jeszcze swobodniej postępujemy z nazwiskami czeskimi [...] nie oznaczamy długości samogłosek czeskich [...]

Nie tylko rodzaj zabarwienia głosu, ale i długość przycisku odgrywa ważną rolę. Inaczej akcentujemy wyraz „daleko” w zdaniu „Do wieczora jeszcze daleko”... (wymawiamy krótko), a inaczej: „Tam, hen za górami, daleko, daleko” ...(przeciągając akcentowane e [...].

Zasadą jej jest, by każda głoska była wyrażona tylko jedną literą, przy czem używa się następujących znaków rozróżniających: [...]

¯ kreska pozioma nad literą (ā) — długość samogłoski.