Historical dictionary
of grammatical terms online

imiesłów nieodmienny

Language: polski

Quotations

C. Imiesłowy czynne i bierne odmieniają się, a to przez rodzajowanie, przypadkowanie, liczbowanie, a niektóre i przez stopniowanie, np. znany, a, e. — Znany nie może bydź stopniowany, ale np. uczony, uczeńszy. Uwaga. Imiesłowy teraźniejsze i przeszłe są nieodmienne.

Mamy dwa imiesłowy wyrażające wprawdzie czas, ale które żadnéj prócz tego nie mają odmiany; przeto je [imiesłowami] nieodmiennemi czyli osobliwemi zwać będziemy: np. dając, dawszy.

Mamy dwa imiesłowy wyrażające wprawdzie czas, ale które żadnéj prócz tego nie mają odmiany; przeto je [imiesłowami] nieodmiennemi czyli osobliwemi zwać będziemy: np. dając, dawszy. Pierwszy na ąc, mają tylko same słowa niedokonane, p. kochając, widząc. Zamyka on w sobie skutek lub sprawę taką, która się w jednym czasie dzieje z drugą zawartą w słowie, któremu zawsze towarzyszy, np. chodząc po pokoju czytam, czytałem, czytać będę. Drugi imiesłów nieodmienny, na szy zakończony, mają same słowa dokonane, np. dawszy, bywszy. Wyraża on podobnież jak tamten skutek lub sprawę jaką; ale się tém różni, że ta dziać się razem nie może z drugą w słowie zawartą, lecz ją zawsze poprzedza, np. zwyciężywszy nieprzyjaciół poległ.

Imiesłowy nieodmienne.

Czasu przeszłego. bywszy tj. wtedy kiedy był, w tym czasie kiedy był.

Zdania przydane zmogą się skracać, do czego szczególniéj posługują imiesłowy odmienne (przymiotniki) i nieodmienne (przysłówki), oraz rzeczowniki słówne i tryby bezokoliczne [...] może się zamienić na imiesłów nieodmienny na ąc lub szy.

Imięsłowy osobliwe, czyli nieodmienne albo przysłówkowe zowią się te, które we wszystkich względach i stósunkach jedno tylko zachowują zakończenie nie przyjmując żadnéj odmiany: dlatego téż nazywam je imięsłowami przysłówkowemi np. szukając ojciec, szukając matka, szukając dzieci grosza zgubionego nie znaleźli go.

Imiesłowy nieodmienne czyli osobliwe. Słuchając, usłuchawszy.

Imiesłów dzieli się głównie na odmienny i nieodmienny.

Dalsze szczegóły o imiesłowach odmiennych i niedomiennych będą w Części II-éj ,,Gramatyki".

Принадлежности глаголовъ, служащія къ ихъ измѣненію, сутъ: наклоненіе tryb, время czas, видъ postać, число liczba, лицо osoba, родъ rodzaj, причастіе imiesłów odmienny, дѣепричастіе imiesłów nieodmienny.