terminów gramatycznych online
rodzaj męski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Cytaty
Rodzaj męski jest naznáczony ártykułem le, álbo un.
Trzecia osobá jest naznáczona przez il, on, dla męskiego rodzaju, w małej liczbie, á ils, oni, w wielkiej [...]. Biáłogłowski záś rodzaj jest naznaczony przez Elle, ona, w małej liczbie, á Elles, one, w wielkiej [...].
P. Co są Rodzaje i wiele ich jest? O. Rożność dwoch płci dała początek dwom Rodzajom: Męskiemu i Niewieściemu; procz ktorych języki Wschodnie i niektore Zachodnie inszych nie znają [...].
Wszystkie spadki rodzaju oddzielnego zgadzają w małej liczbie z rodzajem męskim, à w wielkiej z niewieścim.
Mianujący R. M. [...] R. N. [...] R. O. święte, świętsze, najświętsze. [...] Daw. R. M. i Od. świętemu, świętszemu, najświętszemu. [...] Odbier: R. M. i Oddz: świętym, świętszym, najświętszym.
Rodzaje Imion są te trzy: Męski, Niewieści, i trzeci ani Męski, ani Niewieści.
Takich jest wiele Męskiego rodzaju, Niewieściego żadne, trzeciego wszystkie.
Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.
Trzy są rodzaje Rzeczowników w liczbie pojedynczéj: męzki, żeński i nijaki.
Ogólnie Rzeczownik jest rodzaju męzkiego, gdy oznacza przedmiot płci męzkiéj, albo gdy ma zakończenie męzkie, tj. spółgłoski twarde; i niektóre miękkie.
Pewne Przymiotniki dwojako dziś w rodz. męz. używane.
[...] W osobach i zwiérzętach odróżniámy już samą formą wyrazu dwie płci; i obok tego są pewne formy wyrazów, któremi nie oznaczámy żádnéj płci, a poniewáż za analogiją rzeczowników oznaczających osoby i zwiérzęta poszły w swym składzie i rzeczowniki oznaczające rzeczy nieżywotne, przeto odróżniają badácze językowi w sanskrycie, greczyznie, łacinie itd., jako też w mowie słowiańskiej trzy rodzaje gramatyczne, a te są: męzki, żeński i nijaki. Polski język, jak i jinne słowiańskie, nie má dlá rodzaju męzkiego żádnéj końcówki, tylko na rodzáj żeński końcówkę a, na rodzáj nijaki końcówkę o, e [...].
W liczbie pojedynczej mianownik. W rodzaju męzkim jest opatrzony pojimkiem, t j. znamieniem osobowości s, w sanskrycie i litewskim s poprzedzającą krótką spójką a […].
Rodzaju męskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona mężczyzn, zwierząt samców i wszystkich istót, które sobie wystawiamy w postaci albo z przymiotami męszczyzn, np. rycerz, pan, sędzia, anioł, sknera, pisarz, sługa, poeta, pies, koń, lew, wół itd., oprócz tego wszystkie imiona miesięcy, np. luty, maj, sierpień, listopad, grudzień.
Rodzaju męskiego z zakończenia są rzeczowniki zakończone na spółgłoskę twardą, np. stół, włos, głóg, hak, krzak, płot, drut, młot.
W języku portugalskim rozróżniamy dwa rodzaje: męski i żeński (masculino e feminino).
Męski, p. rodzaj.
★Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).