terminów gramatycznych online
rodzaj męski
Język: polski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- Rozdział IV. O imieniu: Kop/1778
- Słowniczek: Gaert/1927
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Cytaty
Taka Imion odmiana, nazywa się Rodzajowaniem czyli odmianą przez Rodzaje (per genĕra) których jest trzy: pierwszy Męski (Masculinum) drugi Niewieści (Faemininum) trzeci Nijaki to jest ni męski, ni niewieści (neŭtrum).
Pierwszy rodzaj zowie się męskim, że do niego należą Imiona mężczyzn, jako to Pan, Król; drugi zowie się niewieścim, jako to Pani, Królowa; trzeci zowie się nijakim, że te Imiona do niego należą, które ani w pierwszym, ani w drugim pomieścić się nie mogły jako to Państwo, Królestwo.
Rzeczownik osobowy może być nazwą mężczyzny, albo kobiety, albo też dziecka; to też rozróżniamy trzy rodzaje rzeczowników i mówimy, że nazwy mężczyzn, jak np.: brat, syn, król, wódz, ułan, Jan, Zygmunt, Polak, Francuz, Niemiec, chłop, mularz, szewc, siłacz, są to rzeczowniki rodzaju męskiego.
Rodzaju męskiego są na przykład następujące rzeczowniki nieżywotne: dąb, czub, bób, kadłub, kloc [...].
W przymiotnikach rozróżniamy trzy rodzaje: 1) rodzaj męski, np. człowiek pracowity, zwierz dziki, czas długi i t. d.; 2) rodzaj żeński, np. pracowita pszczoła, dzika kaczka, długa historja i t. d.; 3) rodzaj nijaki: pracowite stworzenie, dzikie wino, długie życie i t. d.
Z nazw miast r. żeńsk. wyjątek stanowią: Brody—Brodów, rodz. męsk. (od rzeczown. bród—brodu = mielizna wpoprzek rzeki).
Formy celownika r. męs. i nij. na -u poprzedzone przyimkiem po (który dawniej łączył się z celownikiem), np. po mału, po prostu, po cichu, po polsku, po ludzku itp.
Męski, p. rodzaj.
★Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).