spółgłoska końcowa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kurh/1852
• Oż/1883
• Jes/1886
• Kr/1897
• Król/1907
• Król/1922
• Nitsch/1923

W obu tych razach po odłączeniu spółgłosek wpływających na kréskowanie, ó zmienia się na o, np. lód, lo-du, ból, bo-lu, swój, swo-ja; mógł, mo-gła i t p. wyjąwszy Jakób, Król, stróż, tchórz, ogół, szczegół, podróż, tudzież wójt, żółw, żółć, w których i po oddzieleniu końcowéj spółgłoski, ó nie zmienia się, np. stróż, stró-ża; podróż, podró-ży.

Hattala Martinus Czech. Podzielił narody sławiańskie, co do spółgłosek końcowych we wyrażali na dwie klasy: powiada „quarum una serbicam, croaticam, et slovenicam vel slovacicam, altera autem russicam, ruthenicam, polonicam et sorbicam complectitur. [...] Poloni vocalium varietate in cadem causa etiam Ruthenis praestant, cum non solum syllabis eł, łe, er, re, oł, ło, or, il et ły sed etiam ła, łu, ar et ur utantur.

We wzorcu 3-im kończył się Mianownik pierwotnie na -i, które też jest przyczyną zmiękczania w tym przypadku końcowej spółgłoski.

Rozróżniamy w rzeczownikach tej deklinacji dwie gromady, których przedstawicielami są wzory następujące. Wzór 1-szy: rzeczowniki rodzaju męskiego z końcową spółgłoską twardą w mianowniku.

Przed zakończeniem na ista, ysta, isko, ysko, in(yn), enie i ec u rzeczowników z końcową spółgłoską osnowną „r” np. chórzysta, igrzysko [...] itp.

Na zmiękczenie końcowego ć w bezokoliczniku wpłynęła samogł. i: pisa-ć = pisaci. Tak samo na zmiękczenie końcowej spółgłoski w rozkaźniku i: bierz (— beri), siedź (—sedi).

Jeżeli końcowa spółgłoska tematu jest bezwdźwięczna, to w bezkońcówkowym gen. pl. samogłoska się nie zwęża [...].