of grammatical terms online
modus
Quotations
Modus – naznaczenie, obyczaj; indicativus – ukazujący, skazujący, coniunctivus – słączający, optativus – żądający, imperativus – rozkazujący, infinitivus – niezgraniczony, niezagraniczony.
JISTNY [...] impersonalis <modus> Krom person, impersonale verbum co żadną a jistna personę ukazuje modus verbi impersonalis, verte contra tres cartas RN (k. tyt.); modus verbi impersonalis Krom person, co żadną a jistną personę ukazuje RN (wykl. przednia).
OZNACZENIE gram. Oznaczenie, Obyczaj modus RN (wykl. przednia);[...] {vide Calepi} R t8. Zob. NAZNACZENIE.
Quid est Modus? Est inclinatio animi, varios eius affectus, [id est, motus,] exprimens.
DE MODIS. O Sposobách.
Sposoby są dwojakie Finitus skończony, ktory pewny czás osobę i liczbę znáczy, jáko Oro modlę się, Oriamo modlemy się, Oramo modliłem się, Oravamo modliliśmy się [...].
Infinitus nieskończony, ktory czás pewny, ále osobę niepewną, i liczbę znáczy, jáko: Parlare gadáć, Godere używáć, Scrivere pisáć.
Quoique l'infinitif n'ait ni le nombre, ni la Personne. Et qu'il ne marque pas ni la manière, ni un tems précis; il ne laisse pas cependant d'être, ou designer le tems present, le passé, ou le futur, quoique non précisement. Car lorsque je dis amare, aimer, je denote bien un temps present, mais non pas un tems précis, et determiné. Nous parlerons plus bas du futur. L'infinitif donc n'a ni nombre, ni Personne.
[...]
Chociaż Infinitivus nie ma ni liczby, nie osob, ani znaczy modum, ani tempus właściwie, jednak może się kłaść, lub oznaczać tempus praesens, praeteritum lub futurum chociaż nie praecisè. Albowiem gdy mowię amare, kochać, wyrażam czas teraźniejszy, ale niedeterminowany. Gdy mowię: Amavisse, kochać było, wyrażam tempus praeteritum, ale także niedeterminowany. O czasie przyszłym mowić wkrotce będziemy. Infinitivus więc niema ni liczby, ni osob.
Sposobów jest trzy (Modi tres): Skazujący (indicativus), пишу piszę... Rozkazujący (imperativus), пиши pisz... Nieskończony (infinitivus), писать pisać... Ządającego (optativus) i złączającego (et coniunctivus) Sposobow w Rossyjskim języku osobliwych nie ma
Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).
Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.
O trybach (modi). Wyráz tryb, z niemieckiego ,,treiben,“ już od niepamiętnych czasów nabył w języku naszym práw obywatelstwa. Znaczenie jego opisuje Słownik Wileński Orgelbranda z r. 1857 za Lindem, jak następuje na str. 1723 łám 2gi. [...] 2. W gramatyce znaczy sposób, odcień sądu, wyrażany końcowemi odmianami słów, lub dodanemi do nich wyrazami: tryb oznajmujący, gdy mówiemy tylko, że coś było, jest lub będzie [...]. Tryb rozkazujący, gdy wymágámy po kim, aby co uczynił, po czym, aby się stało wedle naszéj chęci np. [...]. Tryb bezokoliczny, gdy oznaczámy bytność, czynność sposobem oderwanym bez względu na żádne okoliczności [...]. Tryb życzący, warunkowy, łączący w języku naszym nie mają włásnych ksztáłtów w zakończeniu słów, lecz urábiają się z oznajmującego przez dodanie właściwych wyrazów oznaczających warunek, łączenie lub życzenie [...].