terminów gramatycznych online
rzeczownik rzeczowy
Cytaty
Wielorakość Rzeczowników [...] Rzeczowy, którego przedmiot jest rzeczą, bądź żywotną, bądź nieżywotną; np. koń, baran, zając, mucha, ziemia, gwiazda.
Końcówki rzeczowników, mianowicie w 1, 4 i 5. przypadku liczby mnogiéj, zależą także od ich znaczenia; pod tym względem dzielą się rzeczowniki na osobowo-męskie i rzeczowe: [...] do rzeczowych zaś należą tylko imiona zbiorowe ludzi (np. naród, lud), imiona niewiast (np. kobieta, pani, matka, panna), imiona źwierząt jakiegobądź rodzaju (np. koń, wilk, klacz, cielę), i imiona wszystkich rzeczy zmysłowych i myślnych.
Rzeczowniki dzielą się na osobowe, tj. takie, które oznaczają imiona osób, np. uczeń, chłop, żołnierz, rolnik, Jan, Paweł, Piotr itd., i rzeczowe albo zwierzęce, tj. takie, które oznaczają imiona rzeczy lub zwierząt, np. dom, kościół, pióro, stołek, pies, koń, kot itd. Rzeczowniki rzeczowe, imiona rzeczy oznaczające, można także nazywać nieżywotnymi. Rzeczowniki nieżywotne dadzą się podzielić na zmysłowe, tj. takie, które oznaczają imiona przedmiotów, pod zmysły podpadających, jak np. chleb, sól, stół, dom, pióro, książka itp., albo umysłowe, tj. takie, które oznaczają imiona przedmiotów, które nie zmysłami ani myślą tylko pojmujemy, jak np. cnota, pilność, lenistwo, pobożność, sprawiedliwość, bogobojność itp.
Różnicę, jaka zachodzi pomiędzy 6. i 7. przyp. licz. pojed. przy rzeczownikach rodzaju męskiego i nijakiego, zachowuje się nietylko przy rzeczownikach osobowo-męskich, lecz przy wszystkich rzeczownikach rodzaju męskiego bez różnicy, czy one są osobowe, czy rzeczowe, czy żywotne, czy nieżywotne.
Rzeczowniki zwierzęce i nieżywotne nazywają się rzeczowemi— jako w ogóle oznaczające rzeczy, w przeciwstawieniu do rzeczowników osobowych, oznaczających osoby.
Rzeczowniki osobowe miewają zatem w liczbie mnogiéj formę dwojaką: a) formę osobową na -i lub -owie, właściwą tylko rzeczownikom osobowym męskim [...]; b) tak zwaną formę rzeczową na -y, (twarde, z IV-go przypadku), właściwą tylko rzeczownikom rzeczowym.
Odpowiednio do podziału pojęć na konkretne i oderwane, gramatycy dzielą rzeczowniki na zmysłowe i oderwane (oczywiście w przenośnem tych wyrazów znaczeniu); nadto według innych cech znaczeniowych na osobowe i nieosobowe lub rzeczowe (pies, dom), na jednostkowe (np. człowiek) i zbiorowe (np. lud), na pospolite i własne.