Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przysłowie przysłówek

Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • Słownik: Kor/1961
Definicja współczesna

Przysłówek

Cytaty

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Reguł [...].

Nomen proprium — imię własne, appellativum — pospolite, pronomen demonstrativum — namiastek ukazujący, relativum — powtarzający; verbum — słowo, adverbium — przysłowie, praepositio — przełożenie, coniunctio — słączenie, interiectio — wołanie.

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Donata. Pronomen infinitum — namiestnik, namiastek niezamierzony, verbum — słowo, adverbium — przysłowie, praepositio — przekładanie, coniunctio — złączenie, interiectio — wdanie.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Nomen substantivum proprium [...]; pronomen — namiestnik, namiastek, verbum — słowo, adverbium — przysłowie, praepositio — przełożenie, coniunctio — złączenie, interiectio — wdanie.

Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.

Terminologia [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne własne [...]; verbum — słowo, adverbium — przysłowie, praepositio — prepozycyja, przekładanie, przełożenie (s. 4), coniunctio — koniunkcyja, interiectio — interiekcyja, wtrącanie, wtrącenie (s. 2).

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne własne [...], verbum — słowo, adverbium — przysłowie, coniunctio — łączenie, interiectio — interiekcyja, przekładanie.

Trochę polskich terminów stosował jeszcze z zajmujących się językiem ojczystym W. Dudziński znający z nich takie, jak litera — litera, syllaba — sylaba, accentus — akcent (s. 11), nomen substantivum — substantyw (s. 11), adiectivum — adiektyw (s. 12), verbum — werbum (s. 12), adverbium — przysłowie, praepositio — przedsłowie, prepozycyja, coniunctio — koniunkcyja [...].

Adverbium cf. przysłowie, adwerbium, przysłówek, okoliczniak, miot, dosprawian.