terminów gramatycznych online
adverbium
Język: łaciński
- Adverbium: Stat/1568, Don/1649, Don/1795
- Chapitre II. Des verbes / Rozdział II. De verbo: Fook/1768
- Chapitre III. Des particules indeclinables / Rozdział III. O partykułach niedeklinujących się: Fook/1768
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
- De Adverbio: Men/1649
- De Etymologia: Mora/1592
- De Verbo: DonCul/1560
- De adverbio: Vol/1612
- De temporibus: Murm/1533
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Etymologia: Woy/1690, SzyGram/1767 , Cell/1725
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Index: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Mownia: Morz/1857
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1879
- Nomen: Don/1649, Don/1595
- O częściach mowy nieodmiennych: Mał/1863, Mał/1879
- O dawnej polszczyźnie: Dudz/1776
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Particulae Inflexibiles: Cell/1725
- Pisownia: Morz/1857
- Regulae grammaticales: DonGl/1542
- Syntaxis: SzyGram/1767
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Kn/1621, Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Kn/1643 (I wyd. 1621), Mon/1780, Kor/1961
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Wstęp do Gramatyki: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
- Zdanie dziewiąte: Klecz/1767
Cytaty
Annuatim, adverbium.
Adverbium – przysłowie.
PRZYSŁOWIE [...] – 2) gram. 'przysłówek' adverbium i. allocutio przysłowie, ktore kładziemy wedle verbum ku wyjaśnieniu, co ku słowu przykładamy R b1v; adverbium przysłowie, ktore kładziemy wedle verbum ku wyjaśnieniu RN (wykl. przednia); adverbia loci seu localia przysłowia miesca znamionujące i. allocuciones R X2v (md)
Adverbium quid est. Pars orationis, quae adiecta verbo significationem eius explanat atque implet. Adverbium ktore przy słowkach álbo przychylna jest. Quare post verbum mox sequitur adverbium. Quoniam nunquam a verbo recedit. Adverbium enim sine verbo nunquam ponitur, sed verbum sine adverbio saepe, quia verbum non ubique indiget adverbio. Adverbium vero nunquam indiget verbo.
Adverbiorum variae cum terminationes, tum significationes sunt. Admittunt etiam comparationem ut et apud Latinos.
Quid est Adverbium? Est vox seu pars Orationis, quae addita verbo, circumstantiam Actionis vel Passionis significat, et sensum verbi explanat et complet, [hoc est, Pod Adverbium zámykáją się te słowá, w ktorych jáką okoliczność upátrujemy, álbo, ktore bywáją innym słowom ktorymkolwiek przydáne.[ Ut: Venit properè, [Przyszedł skwápieniem, skwápliwie].
Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imię, Namiástek, Słowo, Przysłowie, Uczesnik, Złączenie, Przekłádánie, Wdánie.
PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium, Participium, Coniunctio, Praepositio, Interiectio.
In adverbio, coniunctione, et interiectione nihil quod videam observandum occurrit, praeter significationem.
A Polskie pełne, a, rozmaicie się po Łácinie i po Grecku wyłożyć może, jáko masz niżej. A Polonicum plenum, Interiectio et Adverbium Latinè reddi propriè non potest.
Przysłowie, aliter. Adverbium, Caris. Diomed. Priscian. Donat. i. vox verbo Grammatico apponi solita. τὸ ἐπίῤῥημα [tò epírrhēma]. (hinc Adverbialis et Adverbialiter, apud eosdem.) i. ad adverbium pertinens, et adverbiorum modo. ὁ ἐπιῤῥηματικὸς [ho epirrhēmatikòs] : ἐπιῤῥηματικῶς [epirrhēmatikôs].
Adverbialis. Adverbialiter. Adverbium, sub Przysłowie 2.
Adverbia Polonica in E à Nominibus neutris similibus, differunt puncto superposito & pronuntiatione ut & Latina. Ostrzé. Adverbium. Ostrze. Nomen. [...] vide infrà Puncta.
DE ADVERBIO.
PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.
Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.
ADverbium quid est? Pars orationis, quae abiecta verbo significationem eius explanat atque implet.
Przysłowie co jest? Część mowy/ ktora przydána słowu známionowánie jego wykłada i też wypełnia.
Adverbia, to jest przysłowia o jednej, lubo o dwuch syllábách, bywáją ákcentem náznáczone jáko Più Więcej [...].
Adverbia ktore się przyrownáją sáme przez się Irregulariter są te: Assai Siła [...].
Adverbium przysłowie jest ktore przymiot licby, czásu, miejscá okoliczność i sposob przypomniánej rzeczy określa i opowiáda.
Adverbia przysłowia, ktore znáczą zgromádzenie, ábo rozerwánie. Insieme wespoł, assieme.
Expositis, quae ad literarum affectiones pertinere videbantur, ad dictiones ipsas seu partes Orationis progredimur. Sunt autem ut apud Latinos, ita apud Polonos, octo: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Praepositio, Adverbium, Interiectio, Coniunctio.
O Częściách Dyszkursu. [...]
Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.
Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.
Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.
[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.
Słowá, łácińskiego Języká (Partes Orationis) są Ośmiorákiego rodzáju: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Coniunctio, Interiectio.
ADVERBIUM, jest słowo nieporuszone, ktore Verbis i Adiectivis przyłączamy. A to jest wielorákie, podług rożnych Okoliczności jáko to: [...].
Wszystek dyskurs jest komponowany z dziewiąciu części, ktore są.
Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.
Artykuł, Imie, Namiestnictwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya lub Przekładanie, Konjunkcya lub złączenie, Interjekcya lub Wtrącenie.
Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l' Adverbe, le Preposition, la Conjonction, l'Interjection.
Coż mowić? gdyby się jeszcze liczyły imiona, ktore, od słowa Bić, pochodzić mogą, jako: bicie, zabicie, przebicie etc. i przysłowia (adverbia): wybitnie, odbitnie.
Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączenie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.
P. Co jest Przysłowie [gwiazdka] po Łacinie nazwane Adverbium? [Przypis na dole strony] Może też i przy inszych słowach kłaść się Adverbium, ale że najczęściej trafia się przy werbach, dlatego im się przypisuje.
Te ostatnie cztery części mowy: Prepozycya, Adverbium, Konjunkcya i Interjekcya tym się rożnią od pierwszych czterech, że tamte albo się deklinują, albo koniugują: à te ani się deklinują, ani konjugują.
Używanie Interjekcyi ze spadkami. Kiedy znaczy jaką okoliczność, jako czasu, miejsca, lub wielość czy jakość rzeczy, zgoła się przez nie odpowiada na ktore z tych pytanie: kiedy? gdzie? dokąd? zkąd? ktorędy? wiele? jak? jest Adverbium.
P. Ktore Prepozycye i Adverbia tego spadku potrzebują?
Ce ne sont que les Adverbes, et les Prépositions, qui modifient ces tems, comme nous allons voir.
[...]
Adverbia i Praepositiones modyfikują te czasy, co w krotce obaczemy.
L'Adverbe est un mot indéclinable, qui étant joint aux autres mots et sur tout aux verbes determine leur signification. Il y en a de diverses sortes.
[...]
Adverbium jest słowo niedeklinujące się, ktore złączone z innemi słowami, á najbardziej cum verbis determinuje ich znaczenie. Są zaś wielorakiego gatunku.
Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium, tak nazwane, że się przy słowie czyli przy Verbum kłaść zwykło, wyrażając jaką okoliczność, lub sposob, jakim się co dzieje, np. Długo żyje, kto dobrze żyje. VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio [...].
Niektóre przysłowia (adverbia) kończące się na e, n. p. braterskie, ojcowskie [...] za: po bratersku etc.
Wszystkie Rossyjskie rzeczenia dzielą się na ośm części, i do nich się odnoszą, które są: Imie, (Nomen,) Zaimek, (Pronomen,) Słowo, (Verbum,) Uczesnictwo, (Participium,) Przysłowie, (Adverbium,) Przekładanie, (Praepositio,) Łączenie (Coniunctio,) Międzymiot. (Interiectio.)
Partes Orationis. Części składające mowę. Nomen, Imie. Pronomen, Zaimek. Verbum, Słowo. Participium, Ucześtnik, albo, Imie-słow: iż ma uczestnictwo z słowem i z Imieniem. Adverbium, Przysłowek. Praepositio, Przedimek. Interiectio, wrzeszcz albo wykrzyknik. Conjunctio, spojnik.
Adverbium quid est? Przysłowie co jest? Pars orationis indeclinabilis. Część mowy niestaczająca się, quae Adjuncta verbo, ktora złączona z słowem, aut Nomini, albo Imieniem, aut Participio, albo z Uczestnikiem: aut alteri Adverbio, albo z inszem Przysłowiem, ejus significationem determinat, jego znaczenie kończy, ut bene studet, jak dobrze się uczy, semper diligens, zawsze pilny.
Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:
Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]
IVty: Przysłówek (Adverbium), np. źle, dobrze, pięknie, i t. d.
Nic nie powiem o szeregowaniu części mowy, bo jeszcze jest zagadką, czy lepij przedstawiać słowa nienakłoniebne przed nakłoniebnemi, czy odwrotnie? [...] Podział na cztery nakłoniebne, i tyleż nienakłoniebnych, mogłby bydź poprawionym, bo Okoliczniak (Adverbium) po wielkij części nakłania się przez stopnie, np biało, bielij, najbieli i t. d.
Adverbium (Nebenwort) Okoliczniak.
Przysłówek (adverbium) puna po, czitra pięknie, nitsza noco.
Adverbium. Przysłowek.
A kiedy głębiéj rozpatrzył się w sprawach, przekonywał się, iż i ony mają swe właściwości oraz przymioty, różną moc, stopień i stanowisko, — a znacząc te względy, dawał im osobne nazwy, aby sprawomianom szły w pomoc na dokładniejsze spraw oznaczenie, gdy zajdzie pytanie: ogółowo czy poszczególnie, wewnętrznie lub zewnętrznie, mocno lub słabo, czynnie lub biernie, skuteczność swą wywierają. I to jest czwarta doba w mowie, a dane nazwisko jest dosprawianem, (adverbium).
Dosprawian .... Przysłówek (Adverbium).
§. 538. Przysłówkami (adverbia) nazywamy takie wyrazy, które czynność albo też właściwość jaką bliżéj określają, a to pod względem, jéj czasu, miejsca, sposobu, stopnia, itd. np. już wiem, tam się to stało, jak to być może? czy to być może? bardzo szczęśliwy, bardzo pracuje, itd.
Z głosek i syllab powstają wyrazy. [...] Dzielimy je zatem na 9 różnych klas, czyli tak zwanych CZĘŚCI MOWY. [...]
- słowa czyli czasowniki (verba);
- przysłówki (adverbia).
PRZYSŁÓWKAMI (adverbia) nazywamy takie partykuły, które czynność lub też właściwość jaką dobitniéj określają, a to pod względem czasu, miejsca, sposobu, stopnia, itd. np. już teraz wiem - tam się to stało - jak to być może? - czyto być może? - bardzoszczęśliwy - ciągle pracuję, itd.
Oto na wsch. od Suwałk, zwłaszcza na niemazurzącym, a więc świeżym skrawku koło Sejn, pewne kategorje gramatyczne zachowały resztki ruchomego akcentu, mianowicie w compar. adv. da'vńei ̯ pren'ʒei ̯, imp. podai ̯, praeter. do'stał, 2 pl. praes. rob'ic'e, połączenia do'iiχ ‘do nich’ [...].
Tak np. w Luzinie, na zach. od Wejherowa, z licznych kategoryj oksytonowanych na północy zostają jeszcze: [...] comp. adv. da'lė, vi'cī [...].
Długa rdzenna pozostaje jako długa, ale dostaje nowy akutus; zatem utrzymanie długiej przedprzyciskowej z przemianą intonacji: [...] r. (adv., czasem n.) běꞋlo || Ꞌbělyj, cz. bílý.
Adverbium, p. przysłówki.
Przysłówki (adverbia), wyrazy oznaczające właściwość cechy, czynności lub stanu.
II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy): A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale); 2) ★zaimek (pronomen); 3) ★czasownik (słowo, verbum); 4. ★przysłówek (adverbium); 5) ★wykrzyknik (interiectio).
Adverbium cf. przysłowie, adwerbium, przysłówek, okoliczniak, miot, dosprawian.
Powiązane terminy
- adverbium
- Adverbium
- adverb
- adverbe
- advérbio
- epírrhēma
- Nebenwort
- okoliczniak
- przysłowie (przysłówek)
- przysłówek
- Zuwort
- наречие
- adverbia comminativa
- adverbia gestus
- adverbium ad locum
- adverbium adfirmantis
- adverbium affirmandi
- adverbium affirmantis
- adverbium causales
- adverbium comitandi
- adverbium comparabile
- adverbium comparandi
- adverbium compositum
- adverbium concedendi
- adverbium concedentis
- adverbium conclusivae
- adverbium conditionis
- adverbium confirmandi
- adverbium confirmantis
- adverbium congregandi
- adverbium copiae
- adverbium correlativum
- adverbium corrigendi
- adverbium de loco
- adverbium demonstrandi
- adverbium demonstrantis
- adverbium derivativum
- adverbium diminutivum
- adverbium distribuendi
- adverbium dolentis
- adverbium dubitandi
- adverbium elevandi
- adverbium eligendi
- adverbium eventus
- adverbium excitandi
- adverbium excludendi
- adverbium hortandi
- adverbium imprecandi
- adverbium imprecantis
- adverbium in loco
- adverbium inopiae
- adverbium intendendi
- adverbium interrogandi
- adverbium interrogantis
- adverbium invocandi
- adverbium iurandi
- adverbium laudandi
- adverbium locale
- adverbium loci
- adverbium magnitudinis
- adverbium mediocritatis
- adverbium minuendi
- adverbium negandi
- adverbium negativum
- adverbium numerale
- adverbium numerandi
- adverbium numeri
- adverbium optandi
- adverbium optantis
- adverbium ordinis
- adverbium per locum
- adverbium personale
- adverbium precandi
- adverbium primitivum
- adverbium prohibendi
- adverbium pronominale
- adverbium qualitatis
- adverbium quantitatis
- adverbium relativum
- adverbium remittendi
- adverbium respondendi
- adverbium restringendi
- adverbium separandi
- adverbium similitudinis
- adverbium simplex
- adverbium situs
- adverbium superlativum
- adverbium temporis
- adverbium temporis futuri
- adverbium temporis indefiniti
- adverbium temporis praesentis
- adverbium temporis praeteriti
- adverbium testantis
- adverbium vocandi
- interrogatio (przysłówek pyt.)