terminów gramatycznych online
wyraz rozwinięty
Język: polski
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o budowie wyrazów (słowotwórstwo): Szob/1923
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słowotwórstwo: PolTerm/1921, Król/1922
Cytaty
Wyrazy proste i złożone. Wyrazy nierozwinięte (rdzenne) i rozwinięte. Zestawienie — zrost — złożenie (właściwe).
Wyrazy: grób, pan, syn, są nierozwinięte. Gdy zaś dodamy do nich przedrostki, lub przyrostki, wówczas będą rozwinięte: ogrodnik, pańszczyzna, synowiec...
Wyrazy, w których rdzeń łączy się z przyrostkami lub przedrostkami, nazywają się wyrazami rozwiniętemi.
Rozwinięty, p. wyrazy III; rozwinięty podmiot, orzeczenie, p. zdanie I; rozwinięte zdanie, p. zdanie III.
III. Wyrazy ze względu na budowę słowotwórczą: A. ★proste(simplicia), t. j. składające się z jednego rdzenia: 1) ★nierozwinięte lub ★rdzenne t. j. bez przyrostków, np. lew, czas. 2) ★rozwinięte t. j. z przyrostkami np. lwi-ątko, czas-owy.
Wśród wyrazów zbudowanych na jednym rdzeniu, czyli pojedynczych, np. dom, chłop, koń, z ewentualną jeszcze końcówką gramatyczną przypadkową lub osobową, np. wod(a), koł(o), star(y), ósm(y). Są to wyrazy nierozwinięte. Jeśli natomiast prócz rdzenia znajduje się w wyrazie przedrostek lub przyrostek lub obie cząstki, nazywa się go rozwiniętym.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Słowotwórstwo: wyraz prosty, złożony; złożenie (właściwe), zestawienie, zrost, rdzeń, pierwiastek, wyraz rdzenny, (nie)rozwinięty, przyrostek (słowotwórczy), żywy, martwy [...].