Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

temat spółgłoskowy

Język: polski

Cytaty

[…] Słowa o temácie spółgłoskowym, spájające się ze spójką o, je spájają, zakończenie ny za pośrednictwem spójki je, której j miękczy poprzedzającą spółgłoskę twardą, a samogłoska e przed zębowym n według prawa głosowego przemienić się musi w o […].

A zatém rozpadają wszystkie imiona wedle końcówki swojej na 4 tematy: zakończone na a razem stanowią A-temat, zakończone na u U-temat, zakończone na i I-temat, zakończone na odsłonioną spółgłoskę stanowią Spółgłoskowy temat. Dla skrócenia stylizacyi będę odtąd ten wyraz „temat" zastępował tu takim znakiem ◻. Więc A◻ znaczy A-temat t. j. wyrazy A-tematowego kroju; Sp.◻ znaczy Spółgłoskowy temat i doń przynależne imiona, itd.

W memoryale p. Kryńskiego czytamy: [...] "Czysty temat spółgłoskowy przez dołączenie odpowiedniego przyrostka szy, daje jedynie właściwą formę tego imiesłowu, t. j. upad-szy, spad-szy, wniós-szy, ugryz-szy, rozdar-szy i t . p.".

§ 87. Przymiotniki na -in różnią się tem od innych, że w N. sg. dotychczas zachowują wyłącznie formę niezłożoną; tworzą się od rzeczowników na -a, dawniej tworzono je też od tematów na -i oraz spółgłoskowych, z czego powstało p. macierzyn Fl. (dziś już macierzyński) [...].