Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pisownia

Język: polski
Definicja współczesna

Zbiór zasad i norm regulujących sposób zapisu słów danego języka za pomocą liter alfabetu lub innych symboli - skąd ten cytat? IS

Cytaty

[…] Głoska z, zamienia się w wymawianiu tego drugiego wyrazu na s, mówimy francuski. Pisownia polska w takowym przypadku niekiedy literę zamienia; niekiedy ją zostawia; np. dech, tchu; kubek, kubka.

Pismo powinno być, ile możności, najwierniejszym obrazem mowy mowy. Pisownia jest to nauka, która do tego prowadzi.

Podział pisowni ten się być zdaje najprostszy i najjaśniejszy; uważać: 1) głoski czyli litery szczególne, ilorako się która pisze; 2) głoski złączone czyli zgłoski albo syllaby; 3) wyrazy całkowite jeden względem drugiego; 4) na koniec, przestanki po wyrazach.

PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych.

PISOWNIA. §. 1. O literach większych [...] §. 2. Ogólne zasdy pisania liter ze względu na ich wymawianie [...] §. 3. O pisaniu wyrazów [...] §. 4. O znakach przestankowych.

Jeżeli odniósłszy się do źródłosłowu lub odmian wyrazu, jeszcze dostatecznéj wskazówki pisowni nie mamy, trzeba się odnieść wtedy do wyrazów pokrewnych jemu.

ó, u. Dwie te samogłoski nie różnią się wcale od siebie w wymowie, gdyż ó przybiera brzmienie u. Iżby więc roztrzygnąć tę wątpliwość, należy zapatrywać się na pisownią tego języka, z którego wyraz z wątpliwą samogłoską pochodzi. Jeżeli zaś wyraz ten, jest szczéro polski, przeprowadzić go przez odmiany gramatyczne, a to wydźwignie nas z niepewności.

Poza gramatyką, niejako dalszy jej ciąg, przytoczyłam Pisownią, składającą się z ustępów, wprawiających dzieci w bezbłędne pisanie, co, niechaj będzie dla nich pierwszém przygotowawczém dyktowaniem.

Język białorusiński nie posiada żadnéj racyjonalnéj pisowni, ani grafiki, czy łacińskiéj, czy innéj.

Сообразно этимъ правиламъ, грамматика содержитъ въ себѣ три отдѣленія: I. Словопроизведеніе Źródłosłów. II. Словосочиненіе Składnią. Ш. Правописаніе Pisownią.

Przez pisownię czyli ortografję rozumiemy z jednej strony sposób oznaczania wyrazów i form gramatycznych w piśmie, z drugiej zaś i naukę czyli teorję tych zasad, których w danym języku trzymamy się przy pisaniu.

Tak pojmowana pisownia czyli ortografja rożni się od grafiki, w której chodzi jedynie o sposoby oznaczania pojedyńczych brzmień czyli głosek za pomocą liter danego abecadła, ich połączeń i przyjętych znaków djakrytycznych (rozróżniających) […] Przeciwnie pytanie: jak pisać np. wyrazy: student, kredens ..., przez en czy ę, lub wyrazy: bronz, konsyljum ... przez on czy ą, należy do dziedziny pisowni.

Pisownia polska, a w mniejszym lub większym stopniu i pisownia każdego języka, daje się sprowadzić do trzech zasad: fonetycznej, etymologicznej i historycznej.

I. Pisownia (ortografja).

Uwaga. Podane niżej prawidła nie są wyczerpujące. Dokładne wskazówki, jak pisać należy, znajdą uczniowie w osobnej książeczce, poświęconej wyłącznie sprawom pisowni.