Historical dictionary
of grammatical terms online

deklinacja

Language: polski
Etymology: łac. dēclīnātiō 'odwrócenie, zgięcie; odmiana (w gramatyce)'
EJO 1999, 109 Contemporary definition

Deklinacja. Odmiana leksemów odmiennych przez przypadki, czyli mające różne formy wyrazowe narzucane przez element kontekstu, najczęściej przez czasownik lub przyimek.

Quotations

Deklinácya Artykułu.

Du Nom. & de ses déclinaisons. O Imieniu. i deklinácyách jego.

On appelle communement cette inflexion Déclinaison.

[...]

Deklinacja jest nachylanie czyli infleksja imion.

On appelle Déclinaison l'inflexion des Noms, ou differente terminaison des Câs.

[...]

Deklinacja jest to inflexja Imion, albo nachylenie terminacji kazusów.

Etymologia uczy słowa i ich własności rozeznawać, i one rożnie odmieniać według Deklinacyi i Koniugacyi.

Deklinacya jest odmienianie Imion w ostatnich sylabach przez spadki.

O Deklinacyach Imion Substantywow. Wszystkie Imiona Substantiva w Polskim języku ściągają się do pięciu Deklinacyi, według pięciorakiego onych w Rodzącym Spadku kończenia, to jest na a, i, o, u, y.

Barbaryzmy Polskie [...] Popełniają się zaś: [...] 2. Nie zachowaniem Generis, a zatym Deklinacyi.

Declinatio. Deklinacya albo, spadkowanie.

Wszelkie imiona polskie we względzie swego przypadkowania dzielą się na siedm deklinacyj czyli form przypadkowych [...], których jest: trzy na imiona rzeczowne, trzy na imiona przymiotne, jedna na imiona liczebne.

Deklinacyje polskie dzielą się na rzeczowne [...]; na przymiotne [...]; na liczebne.

Kr/1897, p. 43 Definition

Odmiany imion nazywamy deklinacją, odmiany zaś słów - konjugacją.

§ 50. Deklinacja utworzyła się w epoce bardzo odległej, bo jeszcze przed rozdzieleniem się ogólnej mowy aryjskiej na pojedyńcze języki.

Ten sam rzeczownik, przymiotnik, zaimek rzeczowny i przymiotny, liczebnik główny, zbiorowy, porządkowy, przymiotny, wielokrotny, iloraki i mnożny oraz imiesłów przymiotnikowy mogą wystąpić w siedmiu rozmaitych przypadkach liczby pojedynczej i tyluż przypadkach liczby mnogiej, czyli odmieniają się przez przypadki. Tę odmianę przez przypadki nazywamy deklinacją.