Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mówienie

Hasło w cytatach: mowienie
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
Definicja współczesna

Wymowa/wymawianie

Cytaty

Trzecie e męskié nád którym się pisze ákcęnt obojętny [...] się w mowięniu dłużéj przeciąga [...] i dla tego Frá[n]cuzi go zowią plus ouvert, to jest bárziéj otwárté.

Trzecie (ê) męskie nad ktorym się pisze akcent obojętny, nie ma różnice z drugim, tylko że się w mowieniu dłuźej przeciąga niż drugie, i dlatego Francuzi go zowią plus ouvert, to jest bardziej otwarte.

A zatym Eneaszowe Potomstwo sposob mowienia odmienić mogło; ale żeby z Skityi nie pochodziło, lub, żeby ich Przodkowie po Skityjsku nie mowili, odmienić, albo zaprzeć nie potrafią.

Wątpię jednak, żeby do tych czas przez taki wiekow przeciąg, jakiej nauki w Polsce nie było, o doskonałym mowieniu.

Ten sposob mòwienia, dopieróż pisania, cale już nie jest w modzie.

Małorossjanom, którzy w prostomowstwie nawet Е. od Ѣ. jawnie dzielą, będzie przeciwko własności przyrodzonego ich sposobu mówienia.

Rozłącznik pisze się tak ( - ) i znaczy odłączenie słów, które się w mowieniu łączą, [...] parle-t-il? czy mówi?

W mówieniu niknie to, co jest malowane tylko dla oka; w pisaniu nie można pomieścić tego, co dla ucha głos tylko wyrazić może.

Języki najmniéj urobione i najmniéj bogate, mają często obfitość nazwisk i sposobów mówienia bez żadnéj rzetelnéj korzyści.

Ale jest niezgoda w mówieniu i pisaniu, spi, śpi, spieszy, śpieszy, pasmie, paśmie, ojczyznie, ojczyźnie, przyjaznie lub przyjaźnie wpływać.

Bez czego nie mogła bowiem [młodzież litewska] nigdy dopiąć tego, by, choć po kilkoletniém uczeniu się mówienia po polsku, iż tak rzekę, niekaleczyła wyrazów mowy polskiéy: iuż niewiadomością wydawania końcowych odmian imion: iuż niezgodą w rodzaiowaniu: iuż nieznaiomością dania różnicy rodzaiu męzkiego, żeńskiego i nijakiego.

Istotnie przy wyraźnem mówieniu słychać nieraz różnicę [...].