Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mówienie

Hasło w cytatach: mowienie
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
Definicja współczesna

Wymowa/wymawianie

Cytaty

Archaismus, mi, mas. sec. Latine antiquitas, Figura apud Grammaticos, Stároswieckie mówienie, Gdy obyczájmi starych mowią.

Prosodia, ae, Latine Accentus, Nótá, Nocenie, Dźwięnk, Przynócenie niektórych syllab w mówieniu.

Trzecie e męskié nád którym się pisze ákcęnt obojętny [...] się w mowięniu dłużéj przeciąga [...] i dla tego Frá[n]cuzi go zowią plus ouvert, to jest bárziéj otwárté.

Trzecie (ê) męskie nad ktorym się pisze akcent obojętny, nie ma różnice z drugim, tylko że się w mowieniu dłuźej przeciąga niż drugie, i dlatego Francuzi go zowią plus ouvert, to jest bardziej otwarte.

A zatym Eneaszowe Potomstwo sposob mowienia odmienić mogło; ale żeby z Skityi nie pochodziło, lub, żeby ich Przodkowie po Skityjsku nie mowili, odmienić, albo zaprzeć nie potrafią.

Wątpię jednak, żeby do tych czas przez taki wiekow przeciąg, jakiej nauki w Polsce nie było, o doskonałym mowieniu.

Ten sposob mòwienia, dopieróż pisania, cale już nie jest w modzie.

Małorossjanom, którzy w prostomowstwie nawet Е. od Ѣ. jawnie dzielą, będzie przeciwko własności przyrodzonego ich sposobu mówienia.

Rozłącznik pisze się tak ( - ) i znaczy odłączenie słów, które się w mowieniu łączą, [...] parle-t-il? czy mówi?

W mówieniu niknie to, co jest malowane tylko dla oka; w pisaniu nie można pomieścić tego, co dla ucha głos tylko wyrazić może.

Języki najmniéj urobione i najmniéj bogate, mają często obfitość nazwisk i sposobów mówienia bez żadnéj rzetelnéj korzyści.

Ale jest niezgoda w mówieniu i pisaniu, spi, śpi, spieszy, śpieszy, pasmie, paśmie, ojczyznie, ojczyźnie, przyjaznie lub przyjaźnie wpływać.

Bez czego nie mogła bowiem [młodzież litewska] nigdy dopiąć tego, by, choć po kilkoletniém uczeniu się mówienia po polsku, iż tak rzekę, niekaleczyła wyrazów mowy polskiéy: iuż niewiadomością wydawania końcowych odmian imion: iuż niezgodą w rodzaiowaniu: iuż nieznaiomością dania różnicy rodzaiu męzkiego, żeńskiego i nijakiego.

Frazeologia, i, blm. 1. budowa okresów, zdań, szykowanie wyrazów, sposób mówienia, wysłowienie, dykcja, styl: Romance Mickiewicza są to właściwie sielanki, w których nawet dawniejsza F. sentymentalna jeszcze panuje. Chm. 2. sztuka gładkiego mówienia o niczym, czcza gadanina, blaga <Now. z Gr. frasis = wyrażenie + logia = nauka>

Mówienie, a, X lm. a 1. czynność cz. Mówić: Sposób mówienia. Nie mam nic z tobą do mówienia. Mówienie nic tu nie pomoże (= słowa).

Tchawica kończy się ku górze krtanią; składającą się z szeregu chrząstek, z których jedna, zwana nagłośnią, tworzy rodzaj pokrywki i za pomocą odpowiedniej muskulatury może zamykać zupełnie wstęp do tchawicy. Ma to zawsze miejsce podczas połykania, gdy pokarm przechodzi z ust i gardła do przełyku: podczas oddychania i mówienia nagłośnia oczywiście musi być wzniesiona.

Istotnie przy wyraźnem mówieniu słychać nieraz różnicę [...].