terminów gramatycznych online
dopełniacz materii
Język: polski
- Nauka o zdaniu: Szob/1923
- O zdaniu pojedyńczym: Kras/1897
- Słownik, tom IV (L-Nić): Dor/1958–1969
Cytaty
Dopełniaczem określającym (genitivus attributivus) nazywamy drugi przypadek rzeczownika lub zaimka rzeczownego, dodany do rzeczownika innego jako określenia. Co do znaczenia rozróżniamy: dopełniacz ogółowy (całości i materii), d. dzierżawczy, d. podmiotowy, d. przedmiotowy, d. jakościowy (własnościowy), d. zawartości i d. wyjaśniający.
Dopełniacz materii (genitivus materiae) może być: a) dopełniaczem materii liczonej, mierzonej lub ważonej, po rzeczownikach, oznaczających ilość, miarę, wagę. Np. sztuka płótna, para rękawiczek […]. b) dopełniaczem materii, z której powstało lub się składa rzecz, wyrażona przez rzeczownik określany. Np. Kupa kamieni [...].
Pewną odmianę dopełniacza podzielonej całości stanowi dopełniacz materji. Nap. Dach z dranic i ze słomy; pomnik z marmuru; puhar ze złota [...]. Tutaj dopełniacz wskazuje na materjał, którego część została zużyta na wykonanie przedmiotu, oznaczonego przez rzeczownik nadrzędny.
Materia [...] 3. przestarz. b) «tworzywo, surowiec, z którego są wytwarzane lub składają się rzeczy, przedmioty; materiał» [...] ∆ jęz. (używane i dziś): Dopełniacz materii (genetivus materiae) może być: a) dopełniaczem materii liczonej, mierzonej lub ważonej, po rzeczownikach, oznaczających ilość, miarę, wagę [...] b) dopełniaczem materii, z której powstała lub się składa rzecz, wyrażona przez rzeczownik określany. Np. kupa kamieni. KRASN. Składnia 51. [...] // L. <łc. materia>.