terminów gramatycznych online
metafora
Geneza: łac. metaphora < gr. metaphorá 'przeniesienie'
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- ROZDZIAŁ PIĄTY. O przenośniach czyli figurach stylu.: Szum-2/1809
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, t. 5: Próba-R: SW/1900-1927
- Słownik, t. 8: Z-Ż: SW/1900-1927
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Metafora - przenośne [...] użycie wyrazu na oznaczenie czegoś, co jest tylko pod pewnym względem podobne do rzeczy czy zjawisk, które są normalnie obejmowane znaczeniem tego wyrazu, por. np. wyraz mrowisko w odniesieniu do ludzi. M. można określić jako skrócone porównanie, gdyż u jej podstawy zawsze leży jakieś porównanie [...]
Cytaty
[...] wszystkié Przenośnie zowią się po Grecku Tropos, po Łacinie Translatio, szczególná téż Przenośniá nazwaná po Grecku Methaphora toż samo znaczy: przeto téż niektórzy Grammatycy Tropy wszystkié nazywają Metaforą, a tak mieszają się i zacimiają dwa wyobrażéniá, jedno rodzaju, drugié gatunku.
[...] cztérech rodzajów Metafory, Metonimii, Synechdochy i Ironii ściągá wszystkié Przenośnié.
Trzecia przenośnia jest Metafora (Podobnia). Metafora jest to zamiana podobnych wyobrażeń.
Metafora, ob. Przenośnia.
Przenośnia, i, lm. e, † Przenoska gram. wyrażenie przenośne, figura, metafora: Metonimja jest pospolitą przenośnią.
Zamiana, y, lm. y [...] 3. słów = mowa niewłaściwa, zamiennia, metafora. X Zamianą, Zamiankiem, przysł. = metaforycznie. Kn.
Zamiennia, I, lm. e [...] 2. ret. zamienienie wyrazu jednego na drugi przenośnia: metafora, metonimja.
Metafora, y, lm. y figura retoryczna, polegająca na tym, że pewien przedmiot określa się przymiotami a. czynnościami właściwemi innemu przedmiotowi (np. żelazna wola, wiatr płacze), in. przenośnia <Gr. metafora>
Jeżeli znaczenie wyrazu przenosimy na inne pojęcie, dokonywamy tego, co w stylistyce nazywa się przenośnią, metaforą.