Historical dictionary
of grammatical terms online

litera znak alfabetu

Language: polski
Etymology: łac. littera
EJO 1999, 344 Contemporary definition

Litera. Jednostka alfabetu.

Quotations

LITER ŁACIŃSKICH CO główniejszych, których pospolicie używamy, i ná których wszystkié náuki wyzwoloné, wszystkié mowy języków wszystkich, i práwie wszystká godność, i rozumy ludzkié, ile sie Krześciáństwá tycze, náwet wszystkié tájemnice głębszé pismá S. zásádzoné są, nié mász więcéj jedno dwádzieściá i trzy: któré tym porządkiem idą. abcdefghiklmnopqrstuxyz.

O téj literze, o, mówiąc ze mną pan Kochánowski chciał áby ná żadnym, o, po którym by szłá litèrá m, álbo n. krèská żadna kłádziona nie byłá [...].

Litery są znáki álbo charáktery, ktore potrzebne są do formowánia syllab i słow.

P. Jakim się sposobem Głos łamie? O. W ustach ruszeniem Warg, Języka, Garła. Na przykład to słowo Polskie: Prawda, jest Głos łamany albo zwijany w sześcioro, ile liter tyle Łamania Głosu. To Francuskie: vrai, jest łamane lub też Zwijane w troje: bo dwie litery ai znaczą tu tylko jedno łamanie albo Zwinienie Głosu.

O szczególnościach (de sortes) Francuskich Liter. [...] W jednej Szczególności Litery nazywają się: Głoski (Voyelles). W drugiej Szczególności są Litery nazwane łamogłoski albo społ-głoski (Consonnes). P. Co rozumieć przez Głoski? O. Rozumiem Litery, ktoremi jednostajnie wyrażamy Głos, nic go nie łamiąc otwarciem ust.

Rossyjski Alfabet trzydzieści liter pospolicie ma w używaniu, których Kształt, Nazwiska i Waga są następujące [...]

[Россїйская азбука тритцать буквъ обще употребительныхъ имѣетъ, которыхъ начертанїя и имена суть слѣдующїя. Łomonosow, 1957, § 84.]

Apostrof czyli odcinek pisze się tak (’) i znaczy opuszczoną [...] literę [...] napr. l'âme dusza.

Wyrazy miesczą w sobie różne głosy czyli dźwięki, które w pismie znakujemy głoskami czyli literami, już większemi, już mniejszemi. Głoski te w abecadle polskiem są: a, ą, b [...] ź, ż.

Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.

PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych. [...] Litery w piśmie polskiém używane są następne: a, ą [...] z, ź, ż. Każda z nich ma dwojaką postać: większą (большія или прописныя буквы) A , B, C, Cz, i t. d. i mniejszą (малыя или строчныя буквы) a, b, c, cz, i t. d. Litery dzielą się na samogłoski (гласныя буквы) i spółgłoski (согласныя буквы).

Częściéj jednak piérwsza tylko litera wyrazu pisze się większa, inne zaś małe.

Kr/1897, p. 13 Definition

Każdy wyraz wymówiony możemy napisać za pomocą znaków piśmiennych czyli liter. Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.

Kon/1920, p. 3 Definition

Głosownia czyli nauka o głoskach.

§ 1. Wyrazy składają się z głosek, np. m-a-t-k-a, k-o-ń. Znak, który w piśmie oznacza jedną głoskę, nazywa się literą.

Głoski wymawiamylitery piszemy.

Głoski słyszymylitery widzimy.