własność cecha, przymiot

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sekl/1547
• Sek/1549
• Jan/1594
• Kn/1621
• Kn/1643 (I wyd. 1621)
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Jak/1823
• Bor/1830
• Jes/1886

Kazdy to baczy że pismo polskie jest trudne ku czytaniu tym ktorzy włosności buchstabow przekreszonych albo pąnk[towa]nych nie rożumieją, i dlategom rzec od[...]dania i czytania bukstabow począł, ich własność widzieli ci ktorzy chcą [do]brze polskie pismo czytać.

Kazdy to baczy że pismo polskie jest trudne ku czytaniu tym ktorzy włosności buchstabow przekreszonych albo pąnk[towa]nych nie rożumieją, i dlategom rzec od[...]dania i czytania bukstabow począł, ich własność widzieli ci ktorzy chcą [do]brze polskie pismo czytać.

Litery przez ktore piszem, i czytamy, tę własność mają.

[...] i piórem pisząc, łácno osęczki u wiérzchu, bądź ná tę, bądź ná owę stronę uczynić sie mogą, co więc rádzi czynimy dla elegántiiéy: záczym miásto, l, łácińskiégo, łácno by mógł polskié uczynić. [...] á przedsię elegántia i własność zostáje przy literze.

Własność káżdej rzéczy: siłá, moc. ή ἰδιότης [idiotēs]. Propriĕtas Cic. Singularum rerum singulae sunt proprietates. Habet proprietatem etc. quod nulli alii arbori evenit. Virtus verbi, dictionis Cic. ή φερωνυμία. [...]. proprietas sermonis, Gloss. Vicin. Przymiot.

Własność káżdej rzéczy, siłá, moc. ή ἰδιότης [idiotēs]. Propriĕtas Cic. Singularum rerum singulae sunt proprietates. Habet proprietatem etc. quod nulli alii arbori evenit. Virtus verbi, dictionis Cic. ή φερωνυμία. [...]. proprietas sermonis, Gloss. Nativas soni in syllabis vel dictionibus, Terentian. i. nativum sonum, proprietas soni originalis. Vicinum. Przymiot.

Quālĭtas. Jákość. Własność 1. Przymiot. Ksztáłt. Położenie. Sposobność.

Gdy w rzeczy co postrzegamy, to jest albo jaką rzecz sama w sobie, czyli w swojém przyrodzeniu jest, np. rzeka szeroka, bystra, głęboka, zowiemy to przymiotem lub własnością rzeczy: albo co siłą własną działa np. orzeł leci, rzeka płynie, wiatr szumi, zowie się to sprawą, czynem, czynieniem lub działaniem; albo że doznaje w sobie odmiany jakiej, podlegając działaniu innej jakiej rzeczy, np. drzewo usycha, róża więdnie, lod topnieje, wiatrem obalone sosny, zowiemy to skutkiem. W ogólności rozmaite położenia lub zdarzenia w jakich rzeczy znajdują lub znajdować by się mogły, zowiemy okolicznością lub stanem; np. wczorajszy dzień był bardzo gorący, dzisiejszy jest nieco chłodniejszy, wszystko cośmy powiedzieli o dniu należy do okoliczności, które mu się przytrafiły; i tak wczorajszy był wyrażają okoliczności czasu przeszłego, dzisiejszy jest czasu teraźniejszego; gorący, chłodny okoliczność przymiotu; bardzo, nieco* miarę lub stopień tychże dwóch przymiotów.

§. 2. Własności Części mowy. 1. Rzeczownik, czyli Imie rzeczowe, jest-to nazwisko osoby lub rzeczy odpowiadające na pytanie kto? lub co? [...]

§.3. Ogulne odmiany Części Mowy. Części Mowy odmieniają się, już przez Rodzaje, Liczby, Spadki, Stopnie; już przez Tryby, Czasy, Osoby.

Tryb Warunkowy tę ma własność: 1e, iż u końca ma spojnik by z przyrostkami słowowemi: 2e, nie jest rządzonym od innych wyrazów: 3e, daje się czasować z Pytaniem.

Wyrazy te oznaczają przymioty osoby — własności rzeczy.