terminów gramatycznych online
spajać
Język: polski
Cytaty
Spoynik. Spoynikami zowią się te cząstki nienakłonne, które niejako spaiają i wiążą członki mowy.
Czego uczy czwarta część Grammatyki, którą nazywamy Szykownią? i w ilorakim względzie?
A. Szykownia uczy spajać albo szykować pojedyncze wyrazy w myśli rozmaite.
B. Szykownia uczy spajać wyrazy w trojakim względzie. Najprzod: co do porządku (Constructio ordinis); Po wtóre: co do zgody (Constructio concordiae); Potrzecie: co do rządu (Constructio regiminis).
Spojnik, spaja wyrazy i frazy poprzedzające z następującemi. Ojciec i matka kochają mię a ja ich.
Tak więc Składnia Szyku naturalnego jako i rozumowego wskazuje, jak pojedyncze wyrazy łączyć, szykować, przekładać, aby utworzyły zdanie; jak jedne zdania spajać z drugiemi, aby utworzyły całość [...].
Bywa ich bowiem mniéj, gdy którakolwiek część zdania jest domyślną, lub gdy dwa oddzielne wyrazy spajają się w jeden. Więcéj zaś bywa wtedy, gdy jeden wyraz nie jest dostateczny do wydania któréjkolwiek części zdania. Co da się postrzedz w dalszym ciągu uwag nad składem zdania.
Sprzed niego, sprzedeń. [...] Takowe skracanie i spajanie rzeczonych zaimków rodzaju męskiego z przyimkami uchodzi częściéj, gdy te zaimki ściągają się do rzeczy żyjących, niż nieżyjących; częściej we wiérszach, niżeli w prozie. Żeby zaś miały się skracać i spajać, gdy się ściągają do rzeczowników rodzaju żeńskiego lub nijakiego, [...] dotąd nie zdarzyło mi się jeszcze czytać takich przykładów.
Spójnik jest to część mowy nieodmienna, która spaja dwa wyrazy a częściéj dwa zdania, i łącząc je, także różne względy pomiędzy zdaniami wyjaśnia.
Zdania współrzędne mogą następować po sobie dwojako, tj.:
a) bez żadnego zgoła połączenia, i wtenczas wiąże je z sobą tylko jedna ogólna myśl, jak to się ma właśnie ze zdaniami, znajdującemi się na czele tego paragrafu:
b) albo też spajają się ze sobą wyrazami: i, a, lub, albo, potém, nakoniec, i t. p., które właśnie z tego powodu spójnikami się zowią.
Słowa: i, a, ponieważ łączą z sobą albo dwa wyrazy albo dwa zdania.
Części mowy, które łączą czyli spajają z sobą dwa wyrazy albo dwa zdania, nazywają się spójniki.