terminów gramatycznych online
wyraz przestarzały
Język: polski
- Cz. II. O wnętrzności języka polskiego. Rozdział II. O rodzeniu się słów, czyli słoworodzie: Kop/1817
- Część II. O podziele i różnych nazwiskach wyrazów: Mucz/1825
- Postęp wydziału Lekarskiego w pisowni: Oż/1883
- Rozdział I. Rozbiór wyrazów w ogólności: Szt/1854
- Składnia: Kurh/1852
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, t. 7: T-Y: SW/1900-1927
- Słownik, tom VII (Pri-R): Dor/1958–1969
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Cytaty
O wyrazach przestarzałych.
Oprócz tego podziału dzielą się jeszcze wyrazy na: […] 7) przestarzałe, tj. takie, których niegdyś używano, ale je teraz całkiem zarzucono, i jak się niekiedy zdarza, gorsze na zastąpienie ich utworzono, np. zasię (zamiast zaś) […].
Tu jeszcze można przydać uwagę, że ze względu na zrozumiałość mowy, nie należy używać wyrazów obcych zamiast rodowitych, albo téż przestarzałych lub nowo, lecz nietrafnie utworzonych i nieulartych, chociażby złożone z nich wyrażenie przyjemnie do ucha wpadało.
Wyraz [...] przestarzały, to jest dawniéj używany, a teraz bardzo rzadko lub wcale zapomniany, lub téż w inszym zakończeniem lub w inszym znaczeniu, np. mać, macierz, lepak, ongi.
Archaizm, u, lm. y, m. ( z grec.) wyraz przestarzały, nieużywany sposób mówienia, staroświecczyzna, np. lepak, owszeki, (zaś; zgoła).
Przestarzały, a, e, im. stary, dawny; wyszły ze zwyczaju, z użycia. Wyraz przestarzały. Wyrażenie przestarzałe.
[...] bez potrzeby tworzyć dorywczo, ani łączyć nie godzi się; bo mamy zbytek utartych od dawna wyrazów, i nawet przestarzałych.
Wyraz, u, lm. y [...] 3. słowo, brzmienie jedno- lub kilkugłoskowe, jako znak pojęcia: Wszelki głos człowieczy, wyrażający jakiekolwiek wyobrażenie, zowie się wyrazem. Kopcz. Wszelki W. mowny znaczy jakieś wyobrażenie myślne. Kopcz. W. kunsztowny, naukowy, terminus technicus, wyrazosłów. Perz. Znaczenie wyrazu. W. pierwotny, pochodny, swojski, cudzoziemski, przestarzały, naukowy ( = termin naukowy), rubaszny, gminny. W. utarty. Tworzyć wyrazy. Budowa wyrazów. W. dwuwykładny. Troc. (= homonim). W. podły, wysoki, lekarski, łowczy. Troc. W. żartobliwy. Troc.
Z wielkiego Słownika warszawskiego A. Krasnowolski i W. Niedźwiecki wybrali około 26 tysięcy wyrazów, dziś już przestarzałych w języku literackim, po większej części zapomnianych (M. Arcta „Słownik staropolski", Warszawa [1914]).
Przestarzały [...] «wyszły z użycia, ze zwyczaju, z mody itp.; nienowoczesny, przebrzmiały, przeżyty, anachroniczny, niemodny»: [...] Język Naruszewicza obfituje w wyrazy stanowczo przestarzałe, zapomniane niemal. BRÜCK. Jęz. 126.