terminów gramatycznych online
asymilacja fonetyczna
Język: polski
Geneza: łac. assĭmilatio 'podobieństwo'
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Deklinacja: ŁośFl/1923
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Głosownia: Kr/1897, Mał/1863, Mał/1879
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, tom I (A-C): Dor/1958–1969
Asymilacja fonetyczna (upodobnienie fonetyczne). Uwarunkowany przez fonetyczny kontekst proces, polegający na pełnej bądź częściowej adaptacji głoski do jej fonetycznego otoczenia.
Cytaty
§. 85. Nawet i po podniebiennych bywają przykłady podobnej assymilacyi; t. j. spółgłoska c i dz przechodzi na podniebienną , (c na cz, a dz na dż), jeżeli następuje bezpośrednio po cz, ż albo sz.
§. 85. Nawet i po podniebiennych bywają przykłady podobnej assymilacyi; t. j. spółgłoska c i dz przechodzi na podniebienną , (c na cz, a dz na dż), jeżeli następuje bezpośrednio po cz, ż albo sz.
Przede wszystkiém nie znoszą się w jednej i tej samej zgłosce bezpośrednio obok siebie spółgłoski SŁABE z MOCNYMI. Z tej przyczyny stósuje się zawsze spółgłoska poprzedzająca do następującej: jeżeli następująca jest mocna, przechodzi i poprzedzająca słaba na odpowiednią sobie mocną; jeżeli zaś następująca jest słaba, natenczas poprzedzająca spółgłoska mocna przechodzi na słabą (Assymilacya).
Pamiętać i to należy że w wielu wyrazach zaciera się pochodzenie skutkiem upodobnienia (asymilacyi) spółgłosek.
Taka zmiana spółgłoski poprzedzającej (cichej na głośną, lub głośnej na cichą) stosownie do natury spółgłoski następującej, nazywa się upodobnieniem dźwiękowym albo asymilacją fonetyczną.
Taka zmiana spółgłoski poprzedzającej (cichej na głośną, lub głośnej na cichą) stosownie do natury spółgłoski następującej, nazywa się upodobnieniem dźwiękowym albo asymilacją fonetyczną.
Asymilacja i blm. [...] jęz. upodobnienie: A. fonetyczna, morfologiczna.
Z asymilacji pod względem dźwięczności bardzo ciekawa jest różna fonetyka międzywyrazowa [...].
[...] Ta ostatnia forma w najdawniejszych znanych zabytkach polskich pisana czso jest już formą mianownika (lub biernika), z niej też przez asymilację i ściągnięcie spółgłosek powstała (w XV w.) forma co, a natomiast na gruncie polskim przedhistorycznym powstała nowa forma czego analogiczna do kogo.
Stosunki przed s z nie są zbyt jasne., por. wyżej o łza. O sufiksach -ьskъ itd. por. w ustępie o asymilacji spółgłosek.
Ale może być, że pierwotnie była to raczej asymilacja do następującej pełnogłoski.
Asymilacja, p. zmiany głoskowe B.
Asymilacja, p. zmiany głoskowe B.
Zmiany głoskowe (historyczne) [...]. B. Jakościowe (kwalitatywne): ★upodobnienie (asymilacja) lub odpodobnienie (dysymilacja); wsteczne (regresywne) do następującej głoski, np. trafka lub postępowe (progresywne), do głoski poprzedzającej, np. tfaš.
Asymilacja ż I blm [...] 4. jęz. p. upodobnienie: Asymilację na odległość mamy w „sierść” zam. „szerść”, „szerszeń” zam. „sierszeń”. Łoś Gram. 1, 198. ∆Asymilacja fonetyczna «upodobnienie głosek». ∆Asymilacja morfologiczna «upodobnienie wyrazów pod względem budowy». <łc. assimilatio = upodobnienie>.