terminów gramatycznych online
imiesłów nijaki
Język: polski
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Część II. O Słowie: Mucz/1825
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- O Słowie: Malin/1869
- O imiesłowie: Kam/1870
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Rozdział VIII. O imięsłowie: Szt/1854
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
Cytaty
Imiésłowy zakończone na szy, ąc, ący są czynné lub nijakié.
Imiésłowy osobliwé z uwágą i przestrogą 90, 91, czynné, lub nijakié i biérné 91, 92.
O formowaniu imiesłowów czynnych lub nijakich na szy i ąc, oraz imiesłowu czasu teraźniejszego na ny. I. Imiesłów na szy […] formuje się od 3ciéj osoby liczby pojedyńczéj rodzaju męskiego w następujący sposób. 1) Jeżeli przed ł jest samogłoska, ł przed szy zamienia się na w, dlatego, że tak samogłoska, jak i zakończenie imiesłowu szy, wymawiają się bez dotknięcia podniebienia językiem; głoska więc zębowa w, jest dogodniejszą pomiędzy niemi, aniżeli głoska odbita podniebienna ł [...] 2) Jeżeli przed ł jest spółgłoska, po ł dodaje się szy [...]. II. Imiesłów na ąc formuje się przez dodanie e do 3ciéj osoby czasu ter. l. m. [...]. III. Imiesłów na ący tak się formuje, i od takich słów pochodzi, jako imiesłów na ąc, dodając po c na rodzaj męski samogłoskę y, na żeński a, na nijaki e [...].
Imiesłów [...] czynny i nijaki od Czków nijakich.
Imięsłów nijaki zakończony na: ny, na, ne, z poprzedzającą spółgłoską, np. mylny, a, e.
[…] Są to także piérwotnie przypádki 7me liczby pojedyńczéj jimiesłowów nijakich rzeczownie deklinowanych podług wzoru pole, serce, który w najdáwniejszym stánie języka miáł przypádek 7my liczby pojedyńczéj zakończony na i […].
Imiesłów nijaki pochodzi od słów nijakich, a więc choć się kończy na ący jak imiesłów czynny, i na ony jak imiesłów bierny, nie pokazuje stanu czynnego, ani biernego, ale stan nijakiego zachowania się i nazywa się imiesłowem nijakim, np. spać jest słowo nijakie; imiesłów od niego uformowany kończy się na ący, ale czynnym nie jest, bo spać nie wyraża żadnéj czynności, która by na jakiś przedmiot spływać mogła.
Imiesłów odmienny, kończący się na ący-a-e, a nieodmienny ną ąc, szy, nazywa się czynnym; ten zaś, który się kończy na : ny-a-e, ty-a-e, nazywa się biernym;— ły-a-e, imiesłowem nijakim.
Imiesłów nijaki. Liczba pojedyńcza. Rodzaj męzki. 1. Zwiędły 2. Zwiędłego [...].