Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska językowa
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: językowe, językowé spółgłoski, spółgłoski językowe, wargowe
Język: polski

Cytaty

DwBg/1813, s. 2 Definicja

Spółgłoski, czyli konsony: b c d f g h k l ł m n p r s t w x z. Z nich jedne są wargowe, jak oto: b f m p w, drugié zę­bowe: c d t n : trzecié językowé: l ł r s z : czwarté gardłowe: g k x. Do gardłowych należy dwoisty przydech, jedén starszy h, drugi mocniejszy ch [...]

DwBg/1813, s. 170

Językowé spółgłoski, 2.

Jak/1823, t. I, s. 3 Definicja

Językowe (n, l, r, d, dz, t).

SkorM/1828, s. 15

[...] ष sza wymawia się jak Niemieckie sch (Polskie sza) i należy do szeregu językowych; [...].

Morz/1857, s. 24 Definicja

Spółgłoski dzielą się podług rozmaitości narzędzi, jak je organ mowy ułożył do ich wyrobienia, na cztery rodzaje: językowe, podniebieniowe, zębowe i wargowe. (…) Do pierwszego rodzaju, to jest językowych, należy najprzód spółgłoska j, która wychodzący głos gardłowy gruby y popchnięciem języka ku zębom zcieńcza czyli zmiękcza piskliwie, tudzież półgłoski l, ł, m, ń, które przez podłożenie języka ku podniebieniu brzmią głosem tępym.

Malin/1869, s. 101 (101-102)

Dwa są nárzędziá mówne ruchome: wargi i język; stąd wypływá główny podziáł spółgłosek na wargowe i językowe. Wargowemi są: b, p , v, f, m wszystkie zaś jinne spółgłoski są językowemi, które znowu dzielą się na podstawie nárzędzi nieruchomych, jakiemi są zęby, podniebienie i gardło [...].

Malin/1869, s. 105

[…] Nie ma w europejskich, a nástępnie w słowiańskich językach podniebiennych-chwilowych twardych, czyli piérwotnych spółgłosek, jakie się znajdują w Sanskrycie, które indyjscy gramatycy nazywali mózgowemi, a prof. Bopp językowemi […].

Czep/1871–1872, s. 32 Definicja

[…] Wszystkie te spółgłoski tak twarde, jak i odpowiedne im miękkie: d, dź; ł, l; n, ń; r, rz; s, ś; t, ć; z, ż, urabiamy językiem, i dla tego się zowią językowemi.

Czep/1871–1872, s. 33

Według narzędzi mownych ruchomych, spółgłoski się dzielą na wargowe i językowe. […] Językowe, na podstawie narzędzi nieruchomych, w pobliżu których język działa, dzielą się na: zębowe, podniebienne i gardłowe.

Oż/1883, s. 34

Własność i odcienia spółgłosek polskich drobne.

d t językowe

Grub/1891, s. 5

Согласныя буквы по органамъ, употребляемымъ для ихъ произношенія, раздѣляются на: [...] 2. Язычныя (Językowe) – Твердыя: d, ł, n, r, s, t, z. Мягкія: dż, l, ń, rz, ś, ć, ż.

Kr/1897, s. 18

Dlatego przy powstawaniu np. spółgłosek językowych zwrócić należy uwagę na położenie języka względem innych narządów jamy ustnej.

Powiązane terminy