Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas składany

Hasło w cytatach: czasy składane, składane czasy, składané czásy
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Falloir. bydź potrzebá. [...] To słowo jest nieosobisté, to jest tylko sie przes samę trzecią osobę małéj liczby náchyla. [...] Składané czásy sie supplemęntują słowęm Avoir.

W czásách skłádanych negácyé point pas jamais [...] máją miejscé między słowęm posiłkującym, i między Supinęm. náp. je n'ai point appris nie náuczyłęm sie.

Tę proporcyją zachować trzeba, aż do końca, ale okrom tego wiedzieć trzeba, iż się tu czasy składane choć i w Czyniących stopniach supplementują słowa étre [...].

FORMOWANIE CZASOW. P. Wielorakie są czasy w koniugacyach? O. Dwojakie: pojedyncze i składane. P. Co są czasy pojedyncze? O. Ktore się jednym słowem wyrażają pochodzącym od początkowego czasu, ktory Łacinnicy zowią Thema. P. Co są składane? O. Ktorym się dodaje czas jaki słowa posiłkującego jestem albo mam.

Po Czynosłowie (le Verbe) mieści się zaraz Przysłowek (l’Adverbe) [...]. P. Czy [s]ię to za[c]howuje we wszystkich Czynosłow Czasach? O. Tak jest; tylko w Składanych Czasach, Przysłowek kładzie się po Czynosłowie Pomagającym, a przed Czynosłowem własnym. Napr. vous avez bien fait, dobrze to zrobiliście.

Porządek Składu Francuskich Słow jest taki: 1. słowko Niespadkowane, przez ktore się pytamy. 2. Mianujący Spadek. 3. Przeczka pierwsza ne. 4. Osobisty Zaimek w Nachylonym Spadku (in Casu obliquo). 5. Słoweczko Odnośne. 6. Czynosłowo Pomocne w Czasie Składanym. 7. Przeczka druga pas, point, rien, personne, aucun, &c. 8. Przysłowek. 9. Ucześnistwo Biorne jako druga część Czasu Składanego. 10. Nieograniczony Sposob. 11. Czynosłowa Rząd czyli Spadek. 12. Przekładka ze swojem Spadkiem.

Toż się rozumie o następujących czasach składanych, i o wzorach słów następnych wszystkich gdzie podobne tym odmiany wchodzą.

Imiesłów czasu przeszłego [...] służy do tworzenia czasów składanych słów czynnych i niejakich.