terminów gramatycznych online
neologizm
Geneza: gr. néo- + lógos 'słowo'
- Materiał wyrazowy i wyrażeniowy: Gaert/1927
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, t. 3: N-Ó: SW/1900-1927
- Słownik, tom IV (L-Nić): Dor/1958–1969
Neologizm, czyli innowacja językowa nowy element języka (wyraz, wyrażenie, forma gramatyczna, znaczenie lub konstrukcja składniowa), który może być albo uzasadniony i potrzebny, albo nieuzasadniony i niepożądany.
Cytaty
Neologizm, u, lm. y, m. nowy zwrot mowy, nowe wyrażenie właściwe mowie, lub językowi jakiemu.
Neologizm, u, lm. y wyraz nowoutworzony, nowy zwrot w mowie <Now. z Gr. neos = nowy + logismos = wzgląd, myśl itd>
Nowotwór, oru, lm. ory [...] 2. przen. wyraz nowoutworzony, neologizm: Daje różne własne nowotwory i techniczne wyrazy nowożytne [...]
Ponadto nauczyciel polonista powinien sobie jasno zdawać sprawę z pochodzenia wyrazów (rodzime, obce), ich wieku (archaizmy, neologizmy), zakresu normalnego użycia (literackie, powszechne, naukowe, potoczne, gminne, ludowe), dążąc zarazem do wprawy w ich wyborze i użyciu.
Neologizm, p. nowotwór.
Neologizm m IV, D. -u, Ms. -zmie jęz. «wyraz, zwrot, znaczenie, forma nowo utworzone, nowo powstałe w danym języku (poza terminologią językoznawczą używane niemal wyłącznie w odniesieniu do wyrazu); nowotwór językowy»: Nie będę wymieniał wszystkich poznanych przeze mnie kurzych ras i odmian, gdyż mógłbym pomylić się co do ich właściwości i narazić się na słuszny gniew znawców, czyli „kurologów" (zastrzegam sobie pierwszeństwo i autorstwo tego neologizmu). RÓŻ. Kart. 63. Tworzenie neologizmów stanowi [...] najbardziej jaskrawy w dziedzinie leksyki przykład poszukiwania nowych sposobów ekspresji poetyckiej. MAYEN. Poet. 109. [Wyraz] "dostrzegalnia" figuruje [w Słowniku Karłowicza] w znaczeniu astronomicznym i pożarniczym bez przykładów użycia. Prawdopodobnie jest to neologizm, zaproponowany przez kogoś w wieku XIX. DOR. Rozm. II, 40. [Język] zbogacony dobrze wybranymi d dostosowanymi archaizmami, prowincjonalizmami oraz szczęśliwie utworzonymi neologizmami — nabiera jędrności i siły. Tyg. Ilustr. 27, 1904. // SWil. <neo- + gr. lógos = słowo>.