Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób ukazujący

Hasło w cytatach: sposob ukazujący, ukazujący, ukazujący sposób
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O czynosłowie: Nał/1774
  • O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
  • Verbum: Don/1795
Definicja współczesna

Tryb oznajmujący

Cytaty

Ponieważ namiestnictwo pytájące / może też podczas w używaniu być ukazującym / lub dowodnym sposobem według podania dyskursu / záczym pożyczyłem ich wespoł / á w ten sposob się staczają / kiedy są pytájące.

Sposob Ukazujący. Indicatif [...]. J'ai, ja, mam.

P. Czemu ten Sposob nazywa się Ukazujący? (Indicatif?) O. Bo we wszystkich Czasach ktore ma, znaczy wprost i w rzeczy samej to co Czynosłowo znaczy.

Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Coniugatio — sprzężenie: genus activum — rodzaj sprawujący, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób mianujący, ukazujący, pokazujący (wyd. 1. s. 138), coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieokreszony, kończący.

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Coniugatio — sposobienie, nakłonienie: verbum activum — dzielne, reflexivum — obojętne, wsobne, passivum — biorne, modus indicativus — sposób ukazujący, coniunctivus — złączający, przyłączający, łączący, imperativus — rozkazujący, każący, infinitivus — nieograniczony.