Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pars orationis declinabilis
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: partes declinabiles, partes orationis declinabiles
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)
Definicja współczesna

odmienna część mowy

Cytaty

DonCul/1560, s. [15] Definicja

Quot sunt partes declinabiles? Quatuor. Nomen, Pronomen, Verbum et Participium. Quare dicuntur declinabiles? Quia à prima uoce in alia[m] cadunt, et per casus, tempora, et modos flectuntur.

Mora/1592, s. [5] A3r [9] Definicja

Quomodo dividuntur Partes Orationis? Aliae ex illis dicuntur declinabiles: Aliae Indeclinabiles: Jednej części, z nich zową declinabiles, odmienne, á ty ná końcu się odmieniáją: á drugie Indeclinabiles, Nieodmienne, bo żadnej odmiány nie máją.

Don/1649, s. [115] Definicja

Quot sunt partes orationis? [...] Quod [Quot] sunt partes [orationis] declinabiles? Quatuor. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, et Participium. [...] Quare dicuntur Declinabiles? Quia per genera, casus, modos, tempora, et personas declinantur.

[Ile jest części [mowy] odmiennych? Cztery. Jakie? Rzeczownik, zaimek, czasownik i imiesłów. Dlaczego są nazywane odmiennymi? Ponieważ odmieniają się przez rodzaje, przypadki, tryby, czasy i osoby.]
Gut/1668, s. 2-3

Wie viel sind Hauptstücke (Partes Orationis) der Rede? Achte, derer vier sind Wandelbare (Declinabiles) Stacżające się, als: 1. das Nennwort (Nomen) Imię. 2. das Vornennwort (Pronomen) Namiestńik. 3. das Zeitwort (Verbum) Słowo. 4. das Mittelwort (Participium) Ucżestńik. Vier Unwandelbare, (Indeclinabiles) niestacżające się, als: 1. das Zuwort (Adverbium) Przysłowie. 2. das Fügewort (Conjunctio) Złącżenie. 3. das Vorwort (Praepositio) Przełożenie und 4. das Zwischenwort (Interjectio) Wdánie.

[Ile jest części mowy?]
Gut/1669, s. 32

Solcher Wörter/ so Hauptstücke der Rede [Partes Orationis] genennet werden/ sind eben so viel bey den Pohlen/ als bey den Lateinern/ nemlich Achte/ derer vier sind Wandelbare [Declinabiles] (Stacżájące śię) [...] Vier Unwandelbare/ [Indeclinabiles] (Niestacżájące śię).

[Takich słów, które nazywane są częściami mowy [Partes Orationis] jest w polszczyźnie tyle, ile jest w łacinie, mianowicie osiem, z których cztery są odmienne [Declinabiles] (Stacżájące śię) [...] Cztery nieodmienne/ [Indeclinabiles] (Niestacżájące śię).]
Don/1795, s. [4]

Imię co jest? pars orationis, część mowy, per casus, przez spadki, declinabilis, staczająca się.

Powiązane terminy