terminów gramatycznych online
przypadek przyimkowy
Język: polski
Cytaty
Imiona nasze ledwie nie wszystkie po Przyimkach o, na, przy, po, w, odpowiadając na pytanie o kim? o czém? na czém? przy czém? po czém? po kim? w czém? przybierają różne od innych przypadków zakończenie: któremu przeto dajemy w rzędzie przypadków miejsce 7me, lubo nie zdaje się bydź całkowicie przypadkiem, bo sam przez się nie jest zdolnym wydać względu; a że zawsze kładzie się z Przyimkami o, na, przy, po, w: dlatego nazwiéjmy go przyimkowym.
16.Na pytanie: kiedy? którego dnia, miesiąca, roku? odpowiadamy przyp. 2gim np. Kiedy byłeś? odp. dnia wczorajszego, 26 Marca, r. b. Od tego prawidła [...] wyjmują się dni w tygodniu, tudzież wyraz święto, bo się kładą w przypadku 4tym z przyimkiem [...]; tudzież kładą się w przypadku przyimkowym zwanym 7my, imiona miesięcy położone bez oznaczenia dnia, oraz imiona pór roku [...].
VII. Przypadek czyli przyimkowy.
Cztery są powody główniejsze, dla których używamy przypadku przyimkowego, 7mym zwanego.
- Na pytanie: gdzie?
Jeśli według X. Kopczyńskiego przyimkowy przypadek dla tego jest 7my, że oznacza miejsce; np. w domu, to przyimkowy 4ty: na, w, pod, za, dom; to przyimkowy 6sty: nad, pod, za domem; 3ci przyimkowy: ku domowi, i t. p. winny być także 7mym, bo także objawiają miejsce.
Rzeczownik okréślać się daje, oprócz słów rodzajowanych, Posiadaczem, przypadkiem przyimkowym lub przydatnią.
Przypadek siódmy właściwie przyimkowym zowiemy, bo nie ulega rządowi żadnego słowa, a zawsze kładzie się z przyimkami: w, na, o, po, przy.
W języku polskim jest 7 przypadków, podług siedmiu pytań, które są jednakowe na każdy rodzaj i na każdą liczbę. Przypadek 1. Mianujący: Kto? co? 2. Posiadający: do, od kogo? czego? czyj? 3. Dający: Komu? czemu? 4. Ulegający: Kogo? co? 5. Wołacz albo Wołający! 6. Narzędziowy: Kim? czém? z kim? z czém? 7. Przyimkowy: w, na, o, przy, po, Kim? czém?
O ile w gramatyce Mrozińskiego najbardziej rozbudowaną część stanowiła fonetyka, to u M. Jakubowicza była nią semantyka i morfologia [...].
Casus genetivus — posiadający, dativus — biorący, accusativus — podległy, vocativus — wołający, instrumentalis — działający, localis — przyimkowy, modus indicativus — rzeczywisty, coniunctivus — podległy.