Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów czasu przyszłego

Hasło w cytatach: imiesłowy czasu przyszł., imiesłowy czasu przyszłego, imiesłowy z czasu przyszłego
Język: polski

Cytaty

Imiesłowy czasu 1. przyszłego znaczące zwyczaj.

Imiesłowy z czasu przyszłego 3.

Imiesłowy czasu przyszłego, wszystkie Słowa robią przez omówienie, to jest; przez złączenie trybu bezokolicznego Słowa dokonanego lub niedokonanego z Imiesłowem mający pochodzącym od Słowa mieć: np. mający kwitnąć, mający śpiewać, mający wysłuchać.

[...] Imiesłowy od słów niedokonanych pochodzące, mogą tylko dwa czasy wyrazić: teraźniejszy i przyszły niedokonany; w dokonanych takoż dwa: przeszły dokonany i przyszły dokonany. Czasu zaś teraźniejszego dla tejże saméj przyczyny co i słowa dokonane, mieć nie mogą. Imiesłowy czasy przyszłego, wszystkie słowa robią przez omówienie, to jest, przez złączenie trybu bezokolicznego, słowa dokonanego lub niedokonanego z imiesłowem mający, od słowa mieć pochodzącym, np. kochający, kochając [...].

Słowa niedokonane nijakie mają trzy imiesłowy 1) czasu teraźniejszego, np. płynący; 2) czasu przyszł. mający płynąć. 3) imiesłów nieodmienny czyli osobliwy 1wszy płynąc […].

TRYB BEZOKOLICZNY. [...]

Imiesłów czasu teraźniejszego:

Będąc budam’s. [...]

[Imiesłów] czasu przyszłego:

Bydź maiący, a, e, turys turynty but.

Dla utworzenia ze słowa być imiesłowu czasu przyszłego używa się posiłkowo imiesłów zmienny czasu teraźniéjszego słowa mieć, do którego dodaje się słowo posiłkowe w trybie bezokolicznym […].

Imiesłów [...] czasu przyszłego (wyraża się przez opisanie imiesłowem: mający) czynny (i nijaki od czków nijakich) mający, -a, e grać, bierny mający-, a-, e być grany.

Imiesłowy czasu przyszłego czynne, bierne i nijakie powstają przez opisanie z imiesłowu czasu teraźniejszego czynnego Czasownika miéć (mający,-a,-e) i ze sposobu bezokolicznego strony czynnéj lub biernéj wszelkiego Czasownika.

Co się tycze imiesłowów czasu przyszłego, tych nie ma w polskim, ani téż w rossyjskim języku. Do wytłumaczenia przeto łacińskich imiesłowów czasu przyszłego, używają się rozmaite omówienia.

Imiesłów czasu przyszłego, np. mający-a-e chwalić, mający-a-e kochać, pisać, napominać itd.

Obydwa Imiesłowy czasu przyszłego.

§. 459. Futurum téj najdawniejszéj formacyi weszło w życie w towarzystwie dwóch przynależnych do imiesłowów: imiesłowu czasu przyszłego CZYNNEGO i takiegoż BIERNEGO.

Imiesłowy: [...]

Czasu przyszłego (przez opisanie):

a) nieodmienny: mając być,

b) odmienny: mający, -a, -e być.

§ 104. W języku naszym mamy w stronie czynnej następujące cztery imiesłowy:

1.Imiesłów czasu teraźniejszego, [...]

4.Imiesłów czasu przyszłego, a to:

a) przymiotny, odmienny: mający, -a, -e, brać, gnieść, dźwigać, siedzieć, uczyć się, wziąć, dźwignąć;

b) przysłówkowy (nieodmienny): mając brać, gnieść, dźwigać, czytać, uczyć się, wziąć.