Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

consonans gutturalis

Hasło w cytatach: gutturales, gutturalis
Język: łaciński

Cytaty

[...] do wydaniá spółgłosek, różné głosowego narzędziá części, szczególniéj prácują, a od tych części głosowégo narzędziá, spółgłoski biorą nazwisko, jako to zowią się

Wargowémi, labiales, b, f, m, p, w:

Zębowémi, dentales, c, d, t, n:

Językowémi, linguales, l, ł, r, s, z:

Gardłowémi, gutturales, g, k, q, x.

[...] od różnych zaś części narządu, które najbardziej na wybicie jakiej Spółgłoski wargowémi, zębowémi, językowémi, gardłowémi, przydechowémi (labiales, dentales, linguales, gutturales, aspiratio) mianowanych [...]

Gardłowe (gutturales) są k, g, ch, h, jako powstające za właściwém użyciem gardzieli.

Pierwszy szereg tych spółgłosek, jako wymawiany w krtani, a zatem gardłem, ma nazwę gardłowych (gutturales): k i g są zwarte, explozyjne; ch i h przesmykowe, przewiewne, otworzyste, któreto trzy określenia dajemy tu do wyboru jako nazwy jedno i to samo znaczące.

A więc oba nasze szeregi przedniojęzykowe noszą nazwę zębowych (dentales), gdy jednak idzie o odróżnienie ich, mamy nazwy syczących i szumiących (sifflantes i chuintantes), a więc ze stanowiska akustycznego. Dźwięki środkowojęzykowe nazywają się podniebiennemi (palatales), wreszcie tylnojęzykowa są określone jako velares (velum, podniebienie miękkie). Nazwa gardłowych (gutturales) dla tej ostatniej kategorji jest przestarzała i błędna.

Gutturales, p. spółgłoski.