terminów gramatycznych online
spójnik podrzędny
Język: polski
- Części mowy: ZwO/1924
- O zdaniu złożonym: Kras/1897
- O zdaniu złożoném: Gr/1861
- Składnia: Łaz/1861
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, tom VI (P-Prę): Dor/1958–1969
Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi [...]. Tradycja gramatyczna rozróżnia s. współrzędne (parataktyczne) i podrzędne (hipotaktyczne).
Cytaty
Spój dwóch lub więcej zdań, z których tylko jedno jako główne w swéj gramatycznéj niezależności występuje; drugie zaś, jako poboczne, jest tylko częścią objaśniającą zdanie główne i łączy się z główném za pomocą spójników podrzędnych, przysłówka lub zaimka względnego [...].
Spójniki spółrzędne służą do łączenia zdań spółrzędnych; spójniki podrzędne do spajania zdań nadrzędnych i podrzędnych czyli zdań głównych i pobocznych. Często spójnik spółrzędny ma odpowiednią sobie formę spójnika podrzędnego; wtedy spójniki te tak sobie odpowiadają, jak zaimek względny zaimkowi wskazującemu, n. p. tak — jak; tak — iż; tam — gdzie; wtedy — kiedy; podobnie jak: ten — który; taki —jaki.
[…] Zdania poboczne różnią się tym od głównych: 1) że poboczne nie mają samodzielnego bytu (nie mogą więc sięgać od kropki do kropki), lecz omawiają tylko jaki członek zdania nadrzędnego i odpowiadają na pytania, właściwe temu członkowi […]. 2) że poboczne zawsze się łączą ze zdaniem nadrzędnym za pomocą spójników podrzędnych albo zaimków i przysłówków pytajnych lub względnych, podczas gdy główne mogą stać obok siebie bez wszelkiego połączenia formalnego [...].
[…] Co do spójników podrzędnych, to wiedzieć należy, że spójniki: żeby, iżby, jakby, gdyby, choćby itp. są to właściwie spójniki—że, iż, jak, gdy, choć z trybem warunkowym, że więc po nich (oprócz przyrostków osobowych: — m, — ś, — śmy, — ście) następować musi imiesłów na — ł, — ła, — ło [...].
Spójniki (Conjuncções).
Są to części mowy, które spajają z sobą dwa wyrazy albo dwa zdania [...].
Dzielą się na: współrzędne (coordinativas) i podrzędne (subordinativas) [...].
Spójniki podrzędne — najwięcej używane są:
que (że, iż, niech); que seja (niech będzie) [...].
Podrzędne, p. spójniki.
★Spójniki (coniunctiones) - wyrazy łączące części zdania pojedynczego lub złożonego: a) łączne, np. i, oraz; b) wynikowe, np. dlatego, przeto, więc; c) przeciwstawne: 1. współrzędne, np. a, i, 2. podrzędne, np. że, aby, ponieważ.
Podrzędny [...] 2. jęz. «występujący w związku zależności jako element poboczny, podporządkowany elementowi głównemu; zależny od elementu głównego, zasadniczego, nadrzędnego»: [...] Spójniki podrzędne są te, które łączą ze sobą zdania podrzędne z głównym (albo podrzędne z zależnym od niego podrzędnym). KRYŃ. A. Gram. 336.