Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spójnik czasowy
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: spojniki czasowe, spójniki czasowe
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Mucz/1825, s. 180 Definicja

Oprócz malowania tego powszechnego względu, mają spójniki szczególne jeszcze znaczenie swoje, od którego różnie są nazwane, jako to: [...] f) Czasowe, czyli spójniki czas wyrażające, są te: gdy, kiedy, jak, lub jako, jak tylko, ledwie, skoro, wnet, wtedy, zaraz.

Bor/1830, s. 75 Definicja

Spojnik jest wyraz nieodmienny (str. 5.) spaja rozmaite wyrazy w jednę myśl. Spojniki są: 1. Życzenne, złożone pospolicie z by, jako: oby, bodajby, i t. d. 2. Łączące: a, i, też, takoż, i t. d. i złożone z by jako: żeby, iżby i t. d. 3. Rozłączające: abo, lub, lub też, czy-to, już-to, i t. d. 4. Sprzeciwialne: ale, jednak, atoli, przecież, wszelako, i. t. d. 5. Odkładne: aż, także, nakoniec, nawet, i t. d. 6 . Czasowe: dopoki, skoro, skoro tylko, wnet, i t. d. 7 . Przyczynne: bo, bowiem, ponieważ. 8. Wnioskowe: więc, przeto, tedy, dlatego, zatem, i t . d. 9 . Wykładne: to-jest, jako-to, nade wszystko, takiż, i t.d. 10. Przejściowe: z tąd, z resztą, po czém, z czego, gdy więc. 11. Pytanne: czy? czyli? czy-ż, czyli-ż aza? azali? abo, i t. d.

Br/1848, s. 180 (180-181)

Jak się dzielą spójniki? [...] 1). Na łączące [...]. 2). Na przeciwnicze [...]. 3). Na wyłączające [...]. 4). Na czasowe. Takiemi są: Gdy, nim, skoro, wtedy, jak tylko, aż [...]. 5). Na warunkowe [...]. 6). Na przyczynowe [...]. 7). Na wnioskujące [...]. 8). Na twierdzące [...]. 9). Na objaśniające [...].

Such/1849, s. 170-171 Definicja

Względem znaczenia są spójniki: [...] 13. Czasowe: gdy, kiedy, skoro, jak.

Kurh/1852, s. 14

I tak zdania przeznaczone do okréślenia rzeczowników, łączą się za pomocą przymiotnika który, służące do okréślenia słów wiążą się za pośrednictwem spójników czasowych gdy, nim, skoro, jak tylko, kiedy; do połączenia zdań tworzących dopełnienia słów, służą spójniki objaśniające że, iż; zamiarowe aby, żeby, iżby.

Gr/1861, s. 18 (16-18)

Spójniki spółrzędne są:

1.Zestawne, wyrażające zestawienie dwóch lub więcéj myśli na podstawie podobieństwa i pokrewieństwa: [...].

4.Czasowe: przedtém, poprzednio, wprzód; wtém, wtedy, wtenczas, tymczasem; potém, odtąd, dopóty, n. p. Przed kilką laty zwiedziłem Paryż; wtenczas była tam wspaniała wystawa dzieł sztuki ze wszystkich krajów.

Gr/1861, s. 20 (19-20)

Spójniki podrzędne są:

1)Spajające: [...].

4)Czasowe: nim; gdy, podczas gdy, kiedy, jak, skoro, ledwie że; poczém, odkąd; dopókąd, póki, dopóki, aż, n. p. Gdy ostatni z nas zginie, wtenczas dopiero zamek weźmiesz. (Przyj. L.)

Malin/1869, s. 650 (648-650) Definicja

Prof. Muzkovsƙi v svojéj gramatyce vydaɳá krakovsƙego z r. 1849 na str. 194 i nástępnéj ðeli spójɳiƙi vedług jiɦ znazeɳá v moɣe na 11 gatunkóv, jaƙeⴅi są: [...] 9. Casove vyráƶają okoliznosc casu i są następujące: aƶ, póƙi, dopóƙi, póty, pokąd, gdy, ƙedy, ƙedy-vtedy, ƙedykolɣek, ɳim, ɳim-jak, jak-to. jak tylko, skoro, jak skoro, skoro tylko, od zasu jak, ledɣe ƶe-aliśći, vtedy, vpɍód-ɳim, podzas-gdy, v zaśe-gdy, tak długo dopóty [...].

Powiązane terminy