terminów gramatycznych online
liczebnik oznaczony
Język: polski
- Część I (wstępna): Jes/1886
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- O liczebniku: Kam/1870, Czep/1871–1872
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Semantyka: PolTerm/1921
- Słowniczek: Gaert/1927
Cytaty
Przede wszystkiém mamy liczebniki oznaczone i nieoznaczone. Oznaczonymi nazywamy takie, jak dwa, trzy, sto, tysiąc, drugi, setny, sześcioraki itp., gdzie ilość jest wyrażona dokładnie.
P. Jak się dzielą liczebniki? O. Na oznaczone lub nieoznaczone stosownie do tego, czy wyrażają ilość oznaczoną, jak: dwa, pięć, sto, tysiąc, lub nieoznaczoną, jak: kilka, parę, kilkaset, pareset.
Liczebniki dzielą się na oznaczone czyli dokładne, które szczególną ilość istot wskazują, czyli dokładnie wyrażają ilość istot […]; nieoznaczone czyli niedokładne, które w ogóle zbiór jakiś istot wskazują, czyli niedokładnie oznaczają ilość istot.
Tak oznaczone jak i nieoznaczone liczebniki ze względu na ich znaczenie są: a) zbiorowe, oznaczające zbiór istot jednego gatunku, ale różnego rodzaju pod względem gramatycznym, t.j. jedne męzkie a drugie żeńskiego rodzaju […]; b) ilorakie czyli gatunkowe, wskazujące liczbę gatunków jakiéj istoty, na pytanie iloraki? wieloraki? [...]; c) wielokrotne czyli częstotliwe, oznaczające powtarzanie rzeczy i czynności, na pytanie ilokrotny? [...]; d) podziałowe, oznaczające równy podział istot [...].
Liczebniki oznaczone dzielą się jeszcze ze względu na ich znaczenie na: a) piérwotne czyli główne (kardynalne), dla tego tak nazwane, iż się z nich inne urabiają, te odpowiadają na pytanie ile? […]; b) porządkowe, wskazujące porządek rzeczy po sobie następujących [...]; c) mnożne albo spółkowe, znaczące ilość rzeczy jednego gatunku, do całości innéj rzeczy należących czyli w niéj powtórzonych [...]; d) społeczne, oznaczające społeczeństwo z wyrażoną liczbą istot [...].
Oznaczone liczebniki są te, które ilość osób lub rzeczy dokładnie oznaczają, np. dwa, trzy, sto, tysiąc itd.; nieoznaczone zaś są te, które ilość osób lub rzeczy nie dokładnie, lecz tylko ogólnie oznaczają, np. kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset.
Przede wszystkiém mamy liczebniki OZNACZONE i NIEOZNACZONE. Oznaczonymi nazywamy takie, jak dwa, trzy, sto, tysiąc, drugi, setny, sześcioraki itp., gdzie ilość jest wyrażona dokładnie.
Jeden, dwa, trzy,... dziesięć,... sto,... tysiąc,... milion — itp. oznaczają ilość, dokładnie wyrażoną. Przeciwnie: kilka — kilkoro — wiele — tyle — ile, itp. oznaczają ilość tylko w przybliżeniu. Pierwsze nazywamy liczebnikami oznaczonemi; te zaś drugie nieoznaczonemi — i to jest niejako główny podział liczebników.
Liczebniki, oznaczające dokładnie liczbę osób lub rzeczy, nazywają się oznaczone; te, które nie oznaczają dokładnie liczby osób lub rzeczy, nazywają się liczebniki nieoznaczone.
Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.
Ze względu na znaczenie dzielimy liczebniki na: 1. porządkowe (pierwszy, wtóry, setny...), 2. ilościowe, z pośród których wyróżniamy [...], 3. oznaczone (dziesięć, ośmnaście...), 4. nieoznaczone (mało, wiele, kilka...
★Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a) ★porządkowe (ordinalia), b) ★ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.
Oznaczone, p. liczebniki.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Semantyka: wyraz samodzielny, rzeczownik oderwany, jednostkowy, liczebnik oznaczony, ilościowy, główny, ułamkowy, porządkowy, zbiorowy, mnożny, wieloraki, nieoznaczony [...].