terminów gramatycznych online
liczebnik nieoznaczony
Język: polski
- Część I (wstępna): Jes/1886
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- O liczebniku: Kam/1870, Czep/1871–1872
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Semantyka: PolTerm/1921
- Składnia: Kurh/1852
- Słowniczek: Gaert/1927
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
Cytaty
Liczebniki pięć, sześć i dalsze, tudzież nieoznaczone wiele, tyle, ile, kilka i t. p. wymagają takiéjże składni, jak dwa, trzy, cztéry po rzeczownikach umieszczone.
Przede wszystkiém mamy liczebniki oznaczone i nieoznaczone. Oznaczonymi nazywamy takie, jak dwa, trzy, sto [...], gdzie ilość jest wyrażona dokładnie; nieoznaczone liczebniki przeciwnie tylko ją w przybliżeniu podają np. kilka, kilkoro, kilkanaście, kilkadziesiąt, [...] mało, wiele, ile, siła, ćma itp.
P. Jak się dzielą liczebniki? O. Na oznaczone lub nieoznaczone stosownie do tego, czy wyrażają ilość oznaczoną, jak: dwa, pięć, sto, tysiąc, lub nieoznaczoną, jak: kilka, parę, kilkaset, pareset.
Tak oznaczone jak i nieoznaczone liczebniki ze względu na ich znaczenie są: a) zbiorowe, oznaczające zbiór istot jednego gatunku, ale różnego rodzaju pod względem gramatycznym, t.j. jedne męzkie a drugie żeńskiego rodzaju […]; b) ilorakie czyli gatunkowe, wskazujące liczbę gatunków jakiéj istoty, na pytanie iloraki? wieloraki? [...]; c) wielokrotne czyli częstotliwe, oznaczające powtarzanie rzeczy i czynności, na pytanie ilokrotny? [...]; d) podziałowe, oznaczające równy podział istot [...].
Liczebniki dzielą się na oznaczone czyli dokładne, które szczególną ilość istot wskazują, czyli dokładnie wyrażają ilość istot […]; nieoznaczone czyli niedokładne, które w ogóle zbiór jakiś istot wskazują, czyli niedokładnie oznaczają ilość istot.
Oznaczone liczebniki są te, które ilość osób lub rzeczy dokładnie oznaczają, np. dwa, trzy, sto, tysiąc itd.; nieoznaczone zaś są te, które ilość osób lub rzeczy nie dokładnie, lecz tylko ogólnie oznaczają, np. kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset.
Przede wszystkiém mamy liczebniki OZNACZONE i NIEOZNACZONE. Oznaczonymi nazywamy takie, jak dwa, trzy, sto, tysiąc, drugi, setny, sześcioraki itp., gdzie ilość jest wyrażona dokładnie; nieoznaczone liczebniki przeciwnie tylko ją w przybliżeniu podają, np. kilka, kilkoro, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilka set, mało, wiele, ile, tyle, siła, ćma itp.
Jeden, dwa, trzy,... dziesięć,... sto,... tysiąc,... milion — itp. oznaczają ilość, dokładnie wyrażoną. Przeciwnie: kilka — kilkoro — wiele — tyle — ile, itp. oznaczają ilość tylko w przybliżeniu. Pierwsze nazywamy liczebnikami oznaczonemi; te zaś drugie nieoznaczonemi — i to jest niejako główny podział liczebników.
§ 42. Liczebniki takie, jak: dwa, trzy, cztery, dziesięć... oznaczają dokładnie liczbę przedmiotów; są jednak i takie liczebniki, które określają liczbę tylko w przybliżeniu, np. parę wiorst, kilka tygodni, wiele pieniędzy, tyle korcy, ile lat, i t. p. Liczebniki takie nazywamy ogólnemi albo nieoznaczonemi.
Liczebniki, oznaczające dokładnie liczbę osób lub rzeczy, nazywają się oznaczone; te, które nie oznaczają dokładnie liczby osób lub rzeczy, nazywają się liczebniki nieoznaczone.
Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.
Ze względu na znaczenie dzielimy liczebniki na: 1. porządkowe (pierwszy, wtóry, setny...), 2. ilościowe, z pośród których wyróżniamy [...], 3. oznaczone (dziesięć, ośmnaście...), 4. nieoznaczone (mało, wiele, kilka...
★Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a) ★porządkowe (ordinalia), b) ★ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.
Nieoznaczone, p. liczebniki; p. zaimki.
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Nomen substantivum singulare — rzeczownik jednostkowy, abstractum — oderwany, numerale cardinale — liczebnik właściwy, główny, ordinale — porządkowy, collectivum — zbiorowy, multiplicativum — mnożny, wieloraki, indefinitum — nieokreślony, nieoznaczony [...].
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Semantyka: wyraz samodzielny, rzeczownik oderwany, jednostkowy, liczebnik oznaczony, ilościowy, główny, ułamkowy, porządkowy, zbiorowy, mnożny, wieloraki, nieoznaczony [...].