Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

numerale cardinale

Hasło w cytatach: cardinale, cardinalia, numeralia cardinalia
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Nomina numeralia cardinalia. Furnemliche breuchlichste namen der tzal. Imioná licżby pospolitej przełożonej. Numerus. Eyn tzal Liczbá.

Nomina numeralia cardinalia. Namen der tzalen. Imioná wszelkiego pocztu. Unum. Eyns. Ieden. Duo. Czwe. Dwa.

Numeralium, quae cardinalia vocantur, paulo difficilior est declinatio.

[Liczebniki, które nazywamy głównymi, mają nieco trudniejszą odmianę.]

Einer jeden, Eines jedno; non articuli, sed Adjectiva numeralia cardinalia sunt.

Cardinalia sunt: jeden/ unus, dwá/ duo, trzy/ tres.

DE NUMERALIBUS. O Liczbách.

Liczby są czworakie, jáko mianowicie Cardinalia przednie, Ordinalia porządkowe, Distributiva podzielájące, Copulativa złączájące.

Neutra sunt [...] numeralia cardinalia incipiendo a quinque.

Neutra sind 1) die Nahmen der Buchstaben, e.g. A, B, C, &c. 2) Numeralia cardinalia von 8 an, worzu gehöret poł, semi, und połtorá sesqui anderhalb. 3. Alle Nomina, die nur Pluralis numer sind.

[Rodzaju nijakiego są 1. nazwy liter, np. A, B, C itd. 2. liczebniki główne od 8, do tego należy też pół i półtora. 3. Wszystkie rzeczowniki, które występują tylko w liczbie mnogiej.]

Die Numeralia Ordinalia, Multiplicativa, wie auch das Cardinale jeden Einer, werden decliniret wie die Adjectiva.

[Liczebniki porządkowe, mnożne, jak również liczebnik główny jeden odmieniają się jak przymiotniki.]

Numeral[i]a Nomina, imioná liczby, są, álbo Cardinalia, Tres, quatuor, decem etc. [...] Albo są Ordinalia jáko primus, secundus. etc. Albo Distributiva, jáko bini, deni, po dwu po dziesięciu. etc.

Co iest Nomen Numerale? Numerale albo liczalne iest, ktore liczbę znaczy, a to iest troiákie: Cardinale albo Zawiesiste, Ordinale albo Porządkowe, Distributivum albo rozdzielające.

Co iest Cardinale ? Jest, ktore liczbę prostą znaczy, vg. unum, duo, tria, ieden, dwa, trzy.

Liczebniki właściwe cz. główne (cardinalia), dlatego tak nazwane, ponieważ najwłaściwiéj przedstawiają istotę liczebnika, i ponieważ od nich dopiéro wszystkie inne mniéj więcéj pochodzą.

LICZEBNIKI WŁAŚCIWE cz. GŁÓWNE (cardinalia), dlatego tak nazwane, ponieważ najwłaściwiéj przedstawiają istotę liczebnika, i ponieważ od nich dopiero wszystkie inne mniéj więcéj pochodzą.

Cardinalia, p. liczebniki.

Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a)porządkowe (ordinalia), b)ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.