Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

miękczyć się

Język: polski

Cytaty

Miękczą się twarde pod wpływem następującego wietkiego e, é.

Pierwsza z tych głosek miękcząc się, zmienia się na ż, np. Sapieha, Sapieże.

Na końcu wyrazów odmiennych pisze się ch, która to głoska przed e nie miękczy się przez dodanie i, np. groch, grochem (a nie grochiem); głuchy, głuche (a nie głuchie).

[…] Spółgłoski słabe miękcząc się, przechodzą w słabe, mocne zaś w mocne.

[…] W skłánianiu zaś przymiotników h i ɦ miękczą się przed i w dzisiejszéj polszczyznie w ʒ, s […].

Spółgłoski miękkie (oprócz l) na końcu zgłosek zawsze, a w środku zgłosek przed drugą spółgłoską leżące kréskują się […]; na początku zaś i we środku sylab przed samogłoską miękczą się przez stosujące po nich i, które zastępuje kréskę, jeżeli po niém następuje samogłoska [...], albo to i jest samogłoską i razem znakiem miękczenia, kiedy nie ma więcéj samogłosek w téjże sylabie [...].

Jakie jest prawidło miękczenia i zamiany spółgłosek twardych? Spółgłoski słabe, miękcząc się, przechodzą w słabe, mocne zaś w mocne […].

§. 67. Spółgłoski WARGOWE p, b, f, w, nosowe w, n, i płynne r, ł, miękczą się na pie, bie, fie, wie; mie, ń; rz, l, jeżeli po nich następuje jakakolwiek samogłoska miękka.

Dla dźwięczności przed przyrostkiem -sz:

a) odrzuca się przyrostek k (-ek, -ok) [...]

b) miękczą się spółgłoski g, n, ł.

Twarde spółgłoski płynne r, ł, twarde wargowe p, b, f, w, twarde nosowe m, n, miękczą się na rz, l, p(i), b(i), f(i), w(i), m(i), n(i), jeżeli stoją przed miękką samogłoską.

W wyrazie brózda, bróździć zmiękczone zostały pod wpływem i dwie spółgłoski naraz zd, tak samo miękczyć się mogą grupy sk, zg, st.