Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

modus conditionalis

Hasło w cytatach: conditionalis
Język: łaciński

Cytaty

295 Prawidło. Pięć jest Trybów (modus), to jest : Wskazujący (Indicativus), Przemagający (Potentialis), Rozkazujący (Imperativ:), Proszący (Precativ:). i Warunkowy (Conditionalis).

Tryb idealny na różne odcienie, Sposoby, które się jednak wyrażają zawsze przez jednę i tę samą formę, złączoną z przyrostkiem bym. Takich odcieni jest kilka [...]:

  1. Trzeci sposób wyraża czynność warunkową czyli zawisłą od jakiéjś drugiéj nierzeczywistéj okoliczności; np dałbym ci jałmużnę, gdybym miał pieniądze; tu danie jałmużny zależy do okoliczności, któréj exystencya w rzeczywistości miejsca nie ma, ale tylko w pomyśleniu, jest zatem tylko idealna. To nazywamy sposobem warunkowym (Conditionalis).

Trzeci sposób wyraża czynność warunkową czyli zawisłą od jakiéjś drugiéj nierzeczywistéj okoliczności; np dałbym ci jałmużnę, gdybym miał pieniądze; tu danie jałmużny zależy do okoliczności, któréj exystencya rzeczywistości nie odpowiada, jest tylko przypuszczona. To nazywamy sposobem warunkowym (Conditionalis) w ściślejszém tego wyrazu znaczeniu.

Właściwy tryb Warunkowy (Conditionalis) wyraża w ogóle po swojemu to wszystko, coby bezwarunkowo (jako pewna rzeczywistość) musiało by wypowiedziane przez tryb Oznajmujący.