Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przysłówek pytający

Hasło w cytatach: przysłówki pytające, przysłówki zaimkowe pytające, pytające przysłówki
Język: polski

Cytaty

Zapytanie dwoma się sposobami oddaje: raz dodaniem na początku myśli przysłówków pytających czy, czyli, czyż, czyliż, drugi raz dodaniem do słowa, zaimka, lub innéj części mowy przyrostków li, ż, że np . czy pałasz chęcią dobrze czynienia? czyli nie? – pokaże się.

Zdanie rzeczownikowe jest co do treści: 1. Zmysłowo-rzeczownikowe, które pojęcie osoby lub rzeczy w sobie zawiera i za pomocą pytającego zaimka (kto, co; który, jaki, czyj, co za) albo pytającego przysłówka (jak, gdzie, kiedy, skąd, dokąd) łączy się ze zdaniem główném w postaci zależnego pytania [...].

§. 551. Pytające Przysłówki (interrogatio, Fragepartikel) mamy następujące: czy, alboż, przestarzałe aza, azali albo ażali, i kładące się jako przyrostek na końcu wyrazów że i li; np. wieszli? czyli? onże? czyż? byłżeś? Tu należą także: kiedy? od kiedy? dopóki? na co? czemu? gdzie, skąd, dokąd? kędy, którędy? jak? itd.

[...] Zdaje mi się, żeby nie náleżało mięszać naszego przyjimka za s przysłówkiem pytającym [...] dlá tego, że widocznie zostaje w etymologicznym związku z hebrajską partykułą ha, którá w hebrajskim to samo znaczy, co nasze záli, azáli, gdzie jeszcze dodano przyrostek pytający li [...].

[...] Pérɣástkaⴅi zas pɍisłóvków ovak, śak, jinak, jednak, ze vsuvką spółgłosƙi d, są zajimƙi óv, s, jin, jeden za jin. Pɍisłóvƙi jak, jako, są, jak juz poɣeðáno, z rodu svego vzględneⴅi (relativa) i pɍibrały obok tego znazeɳe pytająciɦ; jak jednym, tak drugim odpoɣadają pɍisłóvƙi tɣerđące tak, tako, lez roðimym i vłáscivym pérɣástƙem pɍisłóvkóv pytająciɦ, które v dalsim rozvoju języka pribrały znazeɳe prisłóvkóv vzględnyɦ, jest spółgłoska k, będąca pérɣástƙem zajimkov tak pytająciɦ, jak vzględnyɦ, kto, który [...].

Przysłówki dzielą się na: 1) pytające: czy? albo? azali? czyli? czyż? ónże? kiedy? naco? czemu? gdzie? skąd? dokąd? kędy? którędy? jak? 2) przeczące: nie, bynajmniéj, nigdy, nigdzie, znikąd. 3) twierdzące: tak, rzeczywiście, niezawodnie, podobno, tu, tam, dziś, tędy i t.d.

Pytające przysłówki są: czyż, alboż, aza, azali, tudzież że i li, które się jako przyrostki do wyrazów przyczepiają, jak np. wieszli? czyli? onże? byłżeś? daléj: kiedy? od kiedy? dopóki? naco? czemu? gdzie? skąd? dokąd? kędy? którędy? jak?

§. 552. Pytające Przysłówki (interrogatio, Fragepartikel) mamy następujące: czy, alboż, przestarzałe aza, azali, izali (nie ażali, ani iżali!); i kładące się na końcu wyrazów jako przyrostek że i li; np. wieszli? czyli? onże? czyż? byłżeś? Tu należą także: kiedy? od kiedy? dopóki? na co? czemu? wszak? gdzie, skąd, dokąd? kędy, którędy? jak? itd.

Przysłówki dzielą się na:

pytające: jak? gdzie? kiedy? ile? dlaczego? czy? dopóki? skąd? dokąd? którędy?

przeczące: nie, bynajmniej, jako żywo, nigdy, przenigdy, przeciwnie, nigdzie, znikąd [...].

Ze względu na sposób wypowiadanej myśli w zdaniu, przysłówki mogą być: twierdzące, przeczące, pytające i przysłówki powątpiewania, przypuszczenia, przyzwolenia.

Przysłówki pytające: gdzie, skąd, dokąd, kiedy, odkąd, jak, dla czego, czemu, ile?.

Przysłówki określają czasowniki i przymiotniki pod względem czasu, miejsca, sposobu, stopnia i t. d.

§ 126. Podług tego znaczenia swego dzielą się przysłówki na:

1.Przysłówki czasowe: [...].

5.Przysłówki pytające:

czy? alboż? kiedy? odkąd? czemu? jak? na co? i t. d.

Przysłówki. Zaliczają się one do części mowy nieodmiennych i dzielą się na: przysłówki właściwe (pięknie, dobrze...) oznaczają bowiem właściwości cech dokładnie. Przysłówki, które niedokładnie oznaczają właściwości cech są: 2. zaimkowe (tak, jak, gdzie...) i dzielą się na: a) wskazujące (tutaj, tam, ówdzie...), b) względne (kiedy, dopóki, skąd, gdzie...), c) pytające (względne użyte w pytaniach), d) nieokreślne (gdzieś, nigdzie, nijak...), 3. liczebnikowe (jedynie, pierwej, jedno, jeno).

Przysłówki (adverbia), wyrazy oznaczające właściwość cechy, czynności lub stanu: A. ★zaimkowe: 1. wskazujące, np. tam, 2. względne, np. gdzie, 3. pytające, np. gdzie? 4. nieokreślone, np. gdzieś; B. ★liczebnikowe: 1. ilościowe, np. trzykroć, 2. porządkowe, np. po pierwsze.