Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo nieosobowe

Język: polski

Cytaty

Słowa Czynne, także Niejakie i Nieosobowe znaczące czynność, dobierają w niektórych czasach słowa avoir.

Słowa dzielą się najogólniéj na osobowe i nieosobowe[…]. Nieosobowe odpowiadają tylko trzeciéj osobie […]. Słowo odpowiada tu zaimkom ja, ty, on, (ona, one), my, wy, oni (one) […].

Słowa nieosobowe rzadko są używane w czasie zaprzeszłym […].

Podziały słowa są na: [...] nieosobowe, które zawsze tylko w 3-éj osobie liczby pojedyńczéj używają się, i wyrażają czynność, którą sobie nieosobowo bez żadnego podmiotu wyobrażamy: np. dnieje, grzmi [...]; a także i takie wyrażenia: mówi się[...], zapomniano.

Nieosobistemi czyli nieosobowemi nazywają się słowa, które się używają bez podmiotu i tylko z zakończeniem trzeciéj osoby […]. Od słów nieosobistych trzeba rozróżnić słowa jednoosobowe, które także się używają tylko w trzeciéj osobie, lecz w obu liczbach i mają przy sobie podmiot [...].

W § niniejszym poznaliśmy tedy sześć rodzajów słów: 1. czynne przechodnie (chwalić, kochać) 2. czynne nieprzechodnie (pomagać, ufać), 3. nijakie (leżeć, stać), 4. zwrotne (chwalić się, leczyć się), 5. zaimkowe (bać się, przechadzać się) i 6. [słowo] nieosobowe (grzmi, dnieje).

Słowa bywają: a) czynne przechodnie, kiedy oznaczają czynność, przechodzącą na kogo lub na co, np. chwalę (brata), kocham (matkę), ganię (leniwca) [...]; f) słowa nieosobowe, przy których nie ma ani wyraźnéj ani domyślnéj istoty działającéj, jak: grzmi, błyska się, świta, dnieje, boli, itp.