terminów gramatycznych online
osobowanie
Język: polski
- Czasowanie. Zaimek osobisty. Osobowanie. Liczbowanie. Rodzajowanie. Trybowanie: Czep/1871–1872
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Część II. O Słowie: Mucz/1825
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: Mał/1879
- O częściach mowy w ogólności: Bor/1830
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Słówko o układzie tego dzieła: Bor/1830
- Wspólne z sobą odmiany: Malecz/1882
- Wstęp: Lor/1907
Cytaty
A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:
1wsza: Stopniowanie; [...].
7ma: Osobowanie; jest to odmiana słów dla oznaczenia rozmaitych osób, np. czytać, czytam, czytasz, czyta, czytamy , czytacie , czytają.
Osobowanie, formatio personarum.
Słowo jest wyráz odmiénny przez tryby, czasy, liczby, osoby i rodzaje, czyli má trybowanié, czasowanié, liczbowanié, osobowanié i rodzajowanié.
Na wyrażenie osoby, t.j. piérwszéj okoliczności sądu zamkniętego w słowie, mamy końcową odmianę zwaną osobowaniem, czyli odmianą przez osoby.
Odmiana przez Osoby, zowie się Osobowanie.
Rozdział VI. wykazuje w krótkości podział Czasowników, nazwiska ich, i cechy poznawania, oraz przykład zawierający w sobie Trybowanie, Czasowanie, Liczbowanie, Osobowanie i Rodzajowanie.
Osobowanie czyli odmiana słowa przez osoby jest to taka odmiana zakończenia słowa, która oznacza stosunek słowa do podmiotu, a różne zakończenia słowa […], które ono przybiera, aby pokazać, jakiéj osoby bywa podmiot, nazywamy osobami słowa.
Jeżeli w słowach pierwotnych upatrujemy okaz najstarszych i w odnośnéj epoce czasu jedynie istniejących czasowników naszéj mowy plemiennéj: to rzecz jasna, że [...] od ich odmian itd. zacząć rzecz powinniśmy. Niewątpliwie cały nasz ustrój osobowania, liczbowania, czasowania i w ogóle konjugowania, tak późniéj rozwinięty w wszelkich możliwych kierunkach, na tle tych tylko czasowników się złożył.
Osobowanie zaimka jest to oznaczenie, która z osób gramatycznych wykonywa czynność słowem wyrażoną.
Osobowanie, przypadkowanie, liczbowanie i rodzajowanie zaimków.
Osobowanie [...] Przez [o]osoby odmieniają się: zaimek i słowo.
Odmianę czasowników przez osoby nazywa się osobowaniem; odmianę przez czasy czasowaniem.