terminów gramatycznych online
zdanie skutkowe
Język: polski
- Część II. Rozdz. 3. Nauka o zdaniu (Składnia): Jes/1886
- O zdaniu złożonym: Kras/1897
- Składnia: Mał/1863, Mał/1879, Kon/1920
- Słownik, tom VIII (S-Ś): Dor/1958–1969
- Słownik, tom X (Wyg-Ż): Dor/1958–1969
Cytaty
Zdania Skutkowe (Consecutivsätze), wyrażające skutek jakiéj czynności albo własności. Zdania te łączą się ze zdaniem główném przez że, iż; (tak) —że, iż; (taki)—że, iż; (nie tak)—iżby, żeby; (nie taki) —żeby, iżby; (zbyt) —żeby; (nadto) —żeby. [...]
np. Twym rozumem tak miernie ziemia usadzona, że na wieki nie będzie nigdy poruszona.
Zdania skutkowe (Consecutivsätze), wyrażające skutek jakiéj czynności albo własności. Zdania te łączą się ze zdaniem główném przez że, iż; (tak) —że, iż; (taki)—że, iż; (nie tak)—iżby, żeby; (nie taki) —żeby, iżby; (zbyt) —żeby; (nadto) —żeby.
Jeżeli jedno ze zdań współrzędnych wyraża skutek lub wniosek, wynikający z piérwszego, wówczas i zdania takie i spójniki, któremi to spajamy nazywamy [zdaniami i spójnikami] skutkowemi czyli wynikowemi.
Zdania poboczne, wyrażające skutek wynikający ze zdania głównego, zowią się [zdaniami] skutkowemi; że, iż, (tak)— że lub iż; (taki)— że lub iż; (nie tak)— iżby lub żeby; (nie taki)— żeby, iżby; (zbyt)— żeby; (nadto)— żeby.
W takich spójniach zdanie poboczne zawiera właściwy fakt główny, a zdanie główne wyraża właściwie podrzędny stosunek przyczyny; można więc takie zdanie skutkowe nazwać także zdaniem przyczynowym odwrotnym.
[…] Do zdań okolicznościowych sposobu zaliczamy także zdania skutkowe i zdania porównawcze, jeżeli ubocznie wyrażają sposób czynności. Tak zdania skutkowe, jak porównawcze nie skracają się przez imiesłowy, lecz zachowują formę zdania spójnikowego.
Takie zdania poboczne, które wyrażają skutek jakiejś czynności, nazywają się zdania skutkowe.
Zdania skutkowe zaczynają się od spójników: że, iż, iżby, żeby. W zdaniu głównem znajdują się zwykle słówka: tak, taki, tak bardzo i t. p.
Skutkowy jęz. Zdanie skutkowe «zdanie okolicznikowe sposobu, wskazujące skutek, jaki dana czynność za sobą pociąga».
Zdanie [...] 2. «wypowiedzenie, zespół wyrazów wykazujących gramatyczną od siebie zależność, w którym występuje forma osobowa orzeczenia» [...].∆jęz. Zdanie proste, rozwinięte, zdanie pojedyncze, złożone (współrzędnie, podrzędnie), zdanie poboczne (celowe, skutkowe, przyczynowe itp.). Zdanie oznajmujące, pytające, warunkowe. Zdanie bezpodmiotowe. Równoważnik zdania.