Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

periodus okres

Język: grecki, łaciński

Cytaty

Ponieważ kiedy, jedynie tylko rádo miewa Præsens i Perfectum Coniunctivi, i záwsze stoi ná początku. A zaś quia i quoniam we śrzodku Periodi.

Lubo słowa, od ktorych mowa się zaczyna, rożnomierne bydź mogą, te jednak, ktore podział doskonały (periodum) kończą, z większą pilnością uważać się powinny.

Już nas Zwyczaj przyuczył naczałować wielkawą bukwą każde słowo, od ktorego się zaczyna nowy kołowod pisma (periodus).

Okres (periodus, Periode) może się składać albo ze samych zdań współrzędnych, albo z głównego i podrzędnych , albo nareszcie i z jednych i z drugich. [...]

Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się wewnętrznie i zewnętrznie (tak znaczeniem, jak składem) niejako równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém (Vordersatz), i zd. następném (Nachsatz). W zdaniu następném (t. j. stanowiącem koniec okresu), wypowiadamy zazwyczaj tę połowę naszej myśli, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą przycisk na sobie; w poprzedniém przeciwnie umieszczamy mniej ważną. Zresztą nie. stanowi różnicy w języku naszym, czy obydwie okresu połowy są zdania główne, czy nie; w razie zaś jeżeli z nich tylko jedno jest główném, a drugie poboczném, nie stanowi różnicy, które z nich przypada na początek okresu, a które na koniec.

np. Na koniec Kaźmierz Brodziński wziął pióro do ręki; zaczął mądrze, głęboko rozmyślać o poezyi: i ujrzeliśmy pierwszego krytyka, pierwszego estetyka w Polsce. Mochn.

OKRES (periodus, Periode) może się składać albo ze samych zdań współrzędnych, albo z głównego i podrzędnych, albo nareszcie i z jednych i z drugich.