period zdanie złożone, wypowiedź

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sty/1675
• Mal/1700
• Cell/1725
• Dąb/1759
• SzyGram/1767
• SzyPocz/1770
• Nał/1774
• Dudz/1776
• Lub/1778
• Szum/1809
• Jak/1823
• Mucz/1825
• SkorM/1828
• Rew/1845
• Such/1849
• Kurh/1852
• Gr/1861

L, M, N, R, Te cztery Consonantes gubią niekiedy wokał ostátniej sylláby w słowie, ták przed wokałem, jáko i przed Konsonántem, a przed Vocalem bywa Consonans Apostrofem náznáczona, przed Comma záś to jest, przed takiem znákiem, w periodzie, záchowują sobie w cále ostátne wokáły [...].

Fráncuzi záżywáją kilkunastu krysek [...]. Osma znácząca period, to jest skończęnie sęnsu [...] się pisze w káżdym języku ták .

Zawsze sie záimek kładzie przed słowem [...]. w sęnsie jednák pytájącym i w máłych páręntezach ( páręntezą zowią sęns z boku wtrącany, i ták to dwięmá pułmiesiączkámi otaczáją, ják to jest [...] w tym peryodzie ) záimek. álbo imię [...] trzebá położyć tusz zá słowęm. náp. avez vous d'argent? a czy macie pieniądze? ( dit il. ) ón mówi. ( dit Cicéron ) mówi Cyceron.

Sámé pytájącé przysłowia máją miejscé z początku periodu; inszé záś wszytkié áż zá słowęm.

Ac, i Atque, subtelnie stoją ná początku Periodu, i to wprawdzie Ac przed Consonántámi, wyjąwszy C i Z.

Tu naprzod należy namienić, że Francuzi zażywają kilkunastu krysek [...] Osma znacząca period, to jest skończenie sensu, ta się pisze w każdym języku, tak. (.)

Kreska zaś kropką tylko po niejakim słow zbiorze, osobliwie gdzie się kończy część Periodu, ktorą Łacinnicy nazywają membrum, przynajmniej na wiersz długości zawierająca.

O. Do tego jeszcze zupełnie potrzeba nam sensu jak do kreski z kropką, choć nie cale zakończonego, jak do Periodu; kreska bowiem z kropką, jakom namienił, po cząstce Periodu kładzie się; dwie zaś kropki w poł Periodu, jako obaczyć można w przykładzie objaśniającym używanie kreski z kropką.

Czasem przyszłym składanym z nieograniczonego sposobu pięknie się kończy Period czyli sens jaki, nap: Błogosławieni wiecznie z Bogiem cieszyć się będą.

Krèska bowiem z kropką tam osobliwie kłaść się zwykła, gdzie się kończy część Periodu, ktorą Łacinnicy nazywają Membrum, przynajmniej na wiersz długości zawierająca; albo [...] np. Nie godzi się nigdy zaprawdę twierdzić, co w samej rzeczy nie jest; godzi się czasem zamilczeć, co jest.

Śrzódznacze, abo Media nota (;) kładzie się po każdej znaczniejszej peryodu części, abo membrum, nim przyjdzie do połowy peryodu.

Punkt (.) na końcu peryodu, gdy się sens należycie zakończył.

Punkt z zapiętą dzieli członki periodow. Хотя природное знанїе языка много можетъ; однако Грамматика показываетъ путь доброй натурѣ.

Punkt zamyka cały period, i po nim zwyczajnie następuje większa litera; od której także imiona uczciwe, i własne poczynają się.

2^gi Znak nazywa się Średnik (media nota). Pisze się tak ; Oznacza on większą przerwę w głosie niż przecinek. Używa się dla oznaczenia środku, albo połowy złożonego periodu z dwóch albo więcej części.

Piszą się głoski większe: 1. na początku pisma. 2. Na początku peryodu czyli okresu.

Widzieliśmy, że spójniki dzielą się na pojedyńcze i parzyste. Pojedyńcze łączą dwa tylko wyobrażenia i wyrazy; parzyste rozciągają się na kilka lub kilkanaście członków całego sensu, w okresie czyli periodzie zamkniętego [...].

[...] Kres czyli kropka ród: na końcu okresu czyli periodu, gdzie myśl jest skończona, i gdzie się głos zupełnie spuszcza […].

[...] 8. Prawidło. (।) Znamie to zwykło się kłaść jako znak oddzielności wiersza [...] a w prozie na końcu periodu czyli zakresu.

Uwaga. W oryginalnych rękopisach i w wielu drukowanych wydaniach, nie masz innego oddziału wyrazów, nad zakończenie połowy złogu (w wierszu) a w prozie całego periodu, [...].

Opuszczenie wyrazów odpowiednich: jednak, wówczas, i t. p. jakeśmy dopiero widzieli, przyczynią się wprawdzie do żywości wyrażenia, ale zmniejsza zrozumiałość; tym sposobem w peryodach przydłuższych, trudniej nam poznać gdzie jest myśl wypływowa, czyli następnik, lub przyczynowa czyli poprzednik.

Starożytni tylko okres złożony uważali za peryjod. Wyraz ten w polskim języku przetłumaczony okresem, przybrał obszerniejsze znaczenie: nie tylko bowiem oznacza okres złożony, lecz i oba rodzaje pojedyńczego. Ob. dzieła Słowackiego T. I, str. 219; w skróceniu zaś str. 24. Kopczyńskiego, „Przypisy do Gram, na klassę III,” str. 167. Bentkowskiego ,,O znakach przecinkowych,” str. 12 i t. p. Rossyjscy grammatycy wyraz перiодъ, biorą w znaczeniu polskiego okres. Obacz gram. Grecza §. 155; Wostokowa §. 142.

O okresie czyli peryodzie.

W obszerniejszém znaczeniu nazywamy okresem każde zdanie złożone, czy to połączone, czy spojone, czy mieszane, które myśl jedną lub myśli jednakowe w sobie zawiera.