Historical dictionary
of grammatical terms online

interiekcja

Language: polski
Etymology: łac. interiectio 'wykrzyknik'

Quotations

FORMULAE ADVERBIORUM Praepositionum, Coniunctionum, et Interiectionum, ad Exprimendos Linguae Italicae idiotismos [...] To jest, Wizerunki Przysłowia, Przełożenia, złączánia, Interiekciy, do wyrázęnia Języká Włoskiego, sposobow mowięnia, uprzejmie służące. Formulae intendendi Wizerunek nátężenia. Con tutto potere, lub à più potere ze wszytkiej mocy.

O Częściách Dyszkursu. [...]

Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.

[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.

Interjekcya jest cząstká mowy, ktora áfekty i passje jákie umysłu wyráżá.

Przysłowia pobudzánia [...]. Courage, nuż tedy. Mogą sie téż té názwáć Interiekcjámi.

P. Co się znaczy przez Wrzucenie czyli Interjekcyą? O. Słowo nieodmieniające się, ktorego w dyskurs wrzuceniem wyraża się jakie umysłu wzruszenie, jako: wesołość, smutek, lękanie się, pobudzanie, ettc:.

Do wyrażenia wesołości służą następujące Interjekcye: cha, cha, cha; hej, hoj, choc, vivat, vivat. Do smutku i żalu: à, ach, och! Do lękania się: àch! och jużci po mnie! Do pobudzania: nuż, nuże, dalejże. Do pokazania obrzydliwości: fi, pfe! Do podziwienia: à, o! och! Do wołania: hej, słysz! Do karczenia: ej, ejże! Do odganiania ludzi: wara!, precz ztąd! Do wypędzania ptactwa: si, si, sio. Do narzekania: biada! biadaż! niestetyż. Do przykazowania milczenia: cyt, ciszy.

P. Czy dodają się jakie kazusy Interjekcyom?

Te ostatnie cztery części mowy: Prepozycya, Adverbium, Koniunkcya i Interiekcya tym się rożnią od pierwszych czterech, że tamte albo się deklinują, albo koniugują: à te ani się deklinują ani koniugują.

Des Interjections. L'interjection est une particule indéclinable, qui dénote les affections de l'Ame.

[...]

De Interiectionibus. Interiekcja jest Partykuła niedeklinująca się, wyrażająca affekcje duszy.

Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio, co łączy słowa z słowami lub sens z sensem, np: chociaż, przecie, bowiem, ale. VII. Przekładanie, Praepositio, jest słowko samo nic nieznaczące, tylko w ten czas, gdy przed inszemi słowami będzie położone, jako: z, do, przydane słowom: z domu, do Kościoła. VIII. Interjekcya, Interjectio, ktora wyraża jakie umysłu wzruszenie, np: wesołość, smutek, narzekanie, etc. jako: cha, cha, cha, ach, niestetyż, biada!.

O Interjekcyi. Interjekcye są słowa nieodmieniające się, ktorych wrzuceniem w dyskurs wyraża się jaki afekt czyli wzruszenie umysłu, np: wesołość, smutek, bojaźń etc.

Do wyrażenia wesołości służą następujące Interjekcye: Cha, cha, cha; hej, hoj, vivat, vivat. Do smutku i żalu: à, ach! och! Do zachęcania: nuż, nuże, dalejże. Do wyrażenia obrzydliwości! fi, pfe! Do podziwienia: à, o! och! Do wołania: hej, słyszysz! Do grożenia: ej! ejże! Do odganiania ludzi: wara! precz ztąd. Do odpędzania ptastwa: si, si, sio. Do narzekania: biada, biadaż! niestetyż. Do przykazywania milczenia: cyt, ciszy.

Interjekcja (interiectio), p. wyrazy II.