Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sylaba głoski, litery

Język: polski
Geneza: łac. syllaba < gr. syllabḗ 'połączenie, zgłoska'
EJO 1999, 575 Definicja współczesna

Sylaba (zgłoska). Odcinek wypowiedzi stanowiący jedność ekspiracyjną, ruchową i akustyczną, posiadający jedno maksimum donośności, który potencjalnie może być fonetycznie samodzielną wypowiedzią.

Cytaty

Ná przykład: Poćże sie: gdzie sie káżdéj litery náturá własna wyraża: i káżda syllábá znácznie sie jedná od drugiéj dźieli.

Ale kiedy rzeczesz, czoło, tám już tè dwie literze,cz, w jedno spojonè przy o, jedną syllábą.

[Górnicki] [...] tedy tu kropki bydź muszą, by sie nie zdáłá jedná sylábá buoi sie Bogá, to jest imperativus:

Ktorych Rodzicy naprzod, uczą słow jednoskładnych, powoli, składow (czyli syllab) przyczyniając. Podobnym zda mi się sposobem ułożona była mowa pierwszych ludzi, ażeby przy ustawicznych podrożach, i pracach, łatwiej się mogły nauczyć dzieci wymawiać słowa krotkie.

Gdy w jednym wierszu nie zmieścisz słowa, staraj się dobrze rozłączyć sylaby bez ujęcia lub przydania liter.

O literach Ю. у Я. wyżej pokazało się, że one bez poprzedzającej sprzężonej z niemi w jedną sylabę zgodnobrzmiącej, dwugłośnych moc mają.

Rossyjskie sylaby stają się z samobrzmiącej litery sprzężonej z zgodnobrzmiącą jedną, lub wielo: дру-же-ство, przyjaźń, albo z jednego dwugłośnego, lub trzygłośnego: ай, ей. Samobrzmiące litery często moc sylab mają, jak И. i А. w и-ной, inny, а-лой, aloes.

Powtorzone litery zawsze podług sylab rozdzielają się, jedna do poprzedzającej, druga do następującej: Стран-ный, Ахил-лесь, Dziwny Achilles.

Trzeci Akcent nazywa się Варíа. Accentus gravis `. Ma miejsce nad Głośną zamykającą Dykcyę. Na przykład: Божєствò, Вєселю̀. na znak także tam pauzy, albo pociągnienia dchem tej syllaby.

W polskim zaś wcale nie zwraca się uwaga [!] na krótkość lub długość czasu potrzebnego na wymawianie syllab.

Głos samogłoski urobiony jednym tchnieniem płynącego z ust powietrzá, sám lub w połączeniu już s poprzedzającym, już z następujący brzmieniem spółgłoski lub spółgłosek, zowie się zgłoską czyli sylabą, np. a, bo, to, báb, pot, od, skop, krok, skárb itd. są zgłoskami [...].

Syllaba jest to kilka liter za jedném otwarciem ust wymówionych.

Jedna lub więcej głosek, które wymawiamy za jednem otworzeniem ust, nazywają się zgłoską czyli sylabą. I-gła, o-gro-dnik, nie-o-stro-żny, ko-le-i.