terminów gramatycznych online
szykować (się)
Język: polski
- Cz. II. O wnętrzności języka polskiego. Rozdział IV. O składni czyli konstrukcji zawisłej od myśli: Kop/1817
- Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia: Szum/1809
- O Składni: Rew/1845
- O składni: Ryk/1850
- O składni zgody: DwBg/1813
- Rozdział VII. O imiesłowie: Kop/1785
- Rozdział X. O konstrukcji, czyli jednoczeniu wyrazów w mowie: Kop/1778
- Składnia: Kurh/1852
- Wstęp: Szum/1809
Cytaty
W Polskim i Łácińskim jezyku szykują się pospolicié wyrázy porządkiem przekładanym.
[...] wyrazy zebrane razem rozłożyłem na kilka tysięcy Tablic, szykując wyrazy porządkiém zakończéniá, na kształt Wiérszowych rymów.
Szczególna zaś Grammatyka zawiera takie prawidła, które się tylko w jednym języku znajdują, np. jak się w polskim języku stopniuje, przypadkuje, czasuje i szykuje.
Czego uczy czwarta część Grammatyki, którą nazywamy Szykownią? i w ilorakim względzie?
A. Szykownia uczy spajać albo szykować pojedyncze wyrazy w myśli rozmaite.
Szykują się pospolicie wyrazy porządkiém przekłádanym [...]
SKŁADNIA SZYKU Powiedziało się wyżéj, że język nasz, nie będąc niewolniczym, szykuje wyrazy według upodobániá. Dobré wyrazów uszykowanié czyni znaczną część harmonii. Jaká u dobrze myślących jest harmonia myśli, taká u dobrze mówiących jest harmonia w mowie.
Aby zbiór wyrazów uczynił wysłowienie piękne i zrozumiałe, Grammatycy podają następujące przepisy szykowania takowych: 1 Aby tak szykować wyrazy w wysłowieniu, jak idą wyobrażenia w myśli.
Wyjątki od tego prawidła są następujące: po as, so, such, how, too, przedimek nieokreślny szykuje się między przymiotnikiem a rzeczownikiem.
Zdania składające okres szykują się takim sposobem.