terminów gramatycznych online
szykownia
Cytaty
Trzecia: O szykowaniu wyrazów. Nazywa się ona Szykownia (Syntaxis).
Szykownia (Constructio).
Czego uczy czwarta część Grammatyki, którą nazywamy Szykownią? i w ilorakim względzie?
A. Szykownia uczy spajać albo szykować pojedyncze wyrazy w myśli rozmaite.
B. Szykownia uczy spajać wyrazy w trojakim względzie. Najprzod: co do porządku (Constructio ordinis); Po wtóre: co do zgody (Constructio concordiae); Potrzecie: co do rządu (Constructio regiminis).
Dzieli się więc Szykownia na trzy następujące Rozdziały.
Syntaxis nie nazywam Składnią, dlatego, że ona nie uczy składania wyrazów, np. Przedimków z Słowami; dać, wydać, przedać, rozdać, i t. d., lecz uczy szykowania wyrazów; czyli: jak one jeden po drugim następować mają, i dlatego nazywam Szykownią.
Szykownia, constructio.
Gdy się zabieram do pierwszych rysów tak ważnego Artykułu moich Wyjaśnień, w ktorym mam na celu dorywczy roztrzęs Narodowego Języka, według prawideł powszechnej Grammatyki, czyli Językośledni, dzielonej zwyczajnie na Pismownię, Wywodnię, Szykownię i Wyśpiewnię.
O SZYKOWNI SŁOW W MOWIE POLSKIJ Wyrazistość, zforność i ładowność mowy są zaspołem Ludzi, między sobą obczujących; a opisanie tych trzech warunkow, z ktorych powstają jasność, zwięzłość i odkrojność wszelkiego słowienia, jest urzędem Syntaktyka, czyli Słowoszykownika.
Takie wykroczenia przeciw istotnym prawidłom Szykowni rozstruniają organ głosu narodowego, i najnikczemni fałszują Język, choćby ten był przez pracę wiekow najszczęśliwij ucharmonionym!
Pod koniec pierwszego dziesięciolecia dziewiętnastego wieku pojawia się nowa większa gramatyka polszczyzny T. Szumskiego [...].
Syntaxis — szykownia: ordo — porządek, subiectum — głównik, praedicatum — opowiednik, copula — złącznik, obiectum — przedmiotnik.
O ile jednak neologizmy Szumskiego utrzymane były w granicach zdrowego rozsądku, to nie można tego powiedzieć o całym ich zestawie u J. Przybylskiego [...].
Syntaxis — szykownia.