Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa język

Język: polski

Cytaty

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.

Grammatyka jest nauka jakiej mowy. Mowa, jest wyrażenie myśli słowami.

O podziale Grammatyki i Mowy [...] Mowa dzieli się na ośm części.

Rożność między Nomen, Pronomen i Participium dosyć w przyzwoitym czasie pokaże się [...] Wszakże niektórzy Językow Mistrzowie wszystkie trzy części pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

Opisując jednak wieśniaka Polskiego, możeż ich śmiało użyć, stosując się do ich mowy: gdyż u prostoty tamecznej pełno jest słòw takich.

[…] Mowa jest wyjawianie myśli za pomocą rozmaitych głosów, niby kolorów, dobieranych na malowanie wszelkich działań umysłu naszego. Zowiemy ją téż językiem, od jednego z narzędzi mownych, mocą których głosy różne urabiać jesteśmy zdolni […].

[…] Mowa jest trojaka: migowa, ustna i pisana […].

Zastanawiając się nad słowami polskiemi, podziwiając ich bogactwo i dziwiąc się dla czego grammatyka pozwala im zostawać w takim nieładzie, jak gdyby jakim rozbitkom, albo siérotom, które tylko przypadkowo mowa nasza wzięła pod swoją opiekę – uczułem potrzebę zapomnienia w układzie téj książki wszelkich prawideł obcego spadkowania.

Jedném z największych dobrodziejstw Bożych wylanych na ludzi, jest mowa, w któréj się uczucie, rozum, wolna wola i całe jestestwo człowieka odbija.

Mowa jest to wyrażenie myśli naszych drugim osobom. [...]P. Iloraka jest mowa? O. Trojaka: ustna jakiéj używamy w rozmowie; piśmienna, którą się posługujemy w listach lub dziełach pisanych, i migowa , właściwa dzieciom maleńkim i głuchoniemym ludziom. P. Z czego się mowa tworzy? O. Mowa tworzy się ze zdań, w których się myśli nasze zawierają [...].

Przepis Kopczyńskiego, zalecający w rodzaju nijakim zamiast formy tym pisanie tém lub tem, nie ma żadnej słusznej podstawy ani w historji języka, ani w dzisiejszej mowie ogółu; jest tylko błędnym pomysłem jednego człowieka, osobistym życzeniem jednostki, nie zaś prawdą z żywego języka wydobytą.

Głosownia. (Nauka o głoskach). Mowa nasza składa się z wyrazów, które dadzą się rozłożyć na poszczególne, najmniejsze cząstki głosowe: dźwięki lub szmery. Cząstki te nazywamy głoskami.