terminów gramatycznych online
mowa język
Cytaty
MOWA 'mówienie; przemowa; język, narzecze' [...] mowa rozmaitych ludzi linguagium R r8 (mp).
RZECZ (łącznie ok. 170 razy) np.: – 1) ‘mowa, mówienie, język, słowa’ rzecz, mowa idioma dr proprietas loquendi in qualibet lingua, quot lingue tot sunt idiomata, sermonis proprietas S 71; Mowa, Rzecz idioma {linguagium} R p3v [...].
Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.
PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.
Opisując jednak wieśniaka Polskiego, możeż ich śmiało użyć, stosując się do ich mowy: gdyż u prostoty tamecznej pełno jest słòw takich.
[…] Mowa jest wyjawianie myśli za pomocą rozmaitych głosów, niby kolorów, dobieranych na malowanie wszelkich działań umysłu naszego. Zowiemy ją téż językiem, od jednego z narzędzi mownych, mocą których głosy różne urabiać jesteśmy zdolni […].
[…] Mowa jest trojaka: migowa, ustna i pisana […].
Składnia zawiera zasady łączenia wyrazów w mowie.
Skrócenia zdań przydanych przyczyniają się do zwięzłości i przyjemnego toku mowy.
Jedném z największych dobrodziejstw Bożych wylanych na ludzi, jest mowa, w któréj się uczucie, rozum, wolna wola i całe jestestwo człowieka odbija.
Mowa jest to wyrażenie myśli naszych drugim osobom. [...]P. Iloraka jest mowa? O. Trojaka: ustna jakiéj używamy w rozmowie; piśmienna, którą się posługujemy w listach lub dziełach pisanych, i migowa , właściwa dzieciom maleńkim i głuchoniemym ludziom. P. Z czego się mowa tworzy? O. Mowa tworzy się ze zdań, w których się myśli nasze zawierają [...].
Prawda, że to samo abecadło przyjęliśmy; ale nie wyrzekliśmy się tego, co więcej mamy od łacinników w mowie wrodzonej i starszej od abecadła łacińskiego, nim ono do nas doszło, już mowa ustna prastarych Sławian Mazow czyli Mazurów była bogatszą o wiele od łacińskiej i od innych. Są nato liczne dowody, naprzód z porównania żywej wymowy a później z pism.
[Franciszek Zagórowski] Każda mowa ma swoje odrębną budowę; inny też w niej i odrębny porządek głosek w abecadle być powinien, przeto na innej, daleko rozsądniejszej i stałej podstawie winniśmy wyszukać i utrwalić porządek głosek w abecadle polskiem.
Powiada [Franciszek Zagórowski] w te słowa: „Vyraz gramatika jest obcy, niemający żadnego znaczenia w języku polskim, czas vięc abyśmy tej nazvy zaniehali, a v jej miejsce przyjęli vyraz narodovy, czysto polski, móvnia, pochodzący od mova, skoro ortografią nazywamy pisownia, możemy gramatikę nazvać Movnia; bo jak piervsza jest nauką bezbłędnego pisania, tak druga oznacza "naukę dobrego móvienia".
Prawidło nawiasówek dla wyrazów cudzoziemskich. Utarte wyrazy polskie, i mniej utarte a potrzebne w naukach i dziełach polskich [...] mają pierwszeństwo przed obcemi, jako to: "Dzieje narodu polskiego" (łac. Hist. nat. pol.). Krócej jeszcze lepiej: "Dzieje Polski". (Historia polonica). [...] Na (logos (mowa), Filologus). Miłośnik mowy, (Filologia) dosłownie Miłośnictwo mowy lub zamiłowanie się w niej znaczy. Mamy właściwiej po polsku: "Mowoznawca, Mowoznawstwo". Mowopisarz (logographos) Mowopisownia i t. d. Głos (gr. fonē). Głoskozbior (gr. lat. fonetica). Głoskozbiorowy (fonetikos). Fonetyczny potwór. "Głosomównia" (Fonologia).